Foto: ETS

Społeczeństwo powinno mieć dostęp do decyzji z zakresu planowania przestrzennego dotyczącej lokalizacji przedsięwzięcia mającego istotne oddziaływanie na środowisko .

Nie można powoływać się na ochronę tajemnicy handlowej w celu odmowy tego dostępu.

Zgodnie z konwencją z Aarhus[1], w sprawach dotyczących środowiska udział zainteresowanej społeczności w podejmowaniu decyzji powinien być umożliwiony na wczesnym etapie procedury, to znaczy na tyle wcześnie, aby wszystkie możliwości były jeszcze dostępne i aby udział społeczeństwa był skuteczny. Ponadto społeczeństwo powinno, co do zasady, mieć bezpłatny wgląd do wszystkich informacji istotnych dla procesu podejmowania decyzji i możliwość zakwestionowania przed sądem zgodności z prawem wszelkich decyzji będących wynikiem tego procesu.

W 2006 r. regionalny urząd nadzoru budowlanego w Bratysławie (Słowacja) wydał decyzję z zakresu planowania przestrzennego o lokalizacji składowiska odpadów w wyrobisku odkrywkowej kopalni gliny zwanym Nova jama. Następnie, słowacka inspekcja ds. ochrony środowiska wszczęła postępowanie w sprawie pozwolenia, w ramach którego to postępowania osoby prywatne będące mieszkańcami miasta Pezinok zażądały opublikowania decyzji z zakresu planowania przestrzennego. Organ ten zezwolił na budowę i prowadzenie składowiska bez uprzedniego opublikowania wspomnianej decyzji. W następstwie skargi administracyjnej, organ ochrony środowiska drugiej instancji potwierdził to rozstrzygnięcie po opublikowaniu decyzji z zakresu planowania przestrzennego.

Zainteresowani skierowali następnie sprawę do sądów słowackich, a Najvyšší súd Slovenskej republiky (sąd najwyższy Republiki Słowackiej) zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości o wyjaśnienie zakresu prawa społeczeństwa do udziału w postępowaniu w sprawie pozwolenia na przedsięwzięcia mające istotne oddziaływanie na środowisko.

W wydanym dziś wyroku Trybunał na wstępie przypomniał, że krajowy przepis proceduralny nie może prowadzić do podważenia uprawnienia do przedkładania Trybunałowi przez sądy krajowe wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, jeżeli sądy te mają wątpliwości dotyczące wykładni prawa Unii. Sąd krajowy zachowuje zatem to uprawnienie – nawet jeśli przepis krajowy zobowiązuje go do przyjęcia oceny prawnej słowackiego trybunału konstytucyjnego – i będzie miał obowiązek nie uwzględniać ocen wyrażonych przez ten trybunał, jeżeli okażą się one niezgodne z prawem Unii. Jako sąd najwyższy, Najvyšší súd Slovenskej republiky jest wręcz zobowiązany skierować do Trybunału wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.