[…]

7. Podsumowanie

W ocenie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka autonomia Sejmu i wynikająca z niej swoboda w zakresie tempa prac legislacyjnych doznaje w świetle Konstytucji ograniczeń wynikających m.in. z zasady demokratycznego państwa prawa (art. 2) i domniemania racjonalności ustawodawcy oraz zasady dialogu społecznego (art. 20). Realizacja tych norm konstytucyjnych w ramach procesu ustawodawczego wymaga zapewnienia odpowiedniego czasu. Jest to szczególnie istotne w odniesieniu do projektów wskazanych w art. 123 ust. 1 Konstytucji.

Wydaje się to szczególnie aktualnie w świetle art. 5 ustawy z 22 grudnia 2015 r., zgodnie z którym ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Pospieszne procedowanie projektu w połączeniu z prawie natychmiastowym wejściem w życie stanowi zagrożenie dla pewności prawa.

Z kolei cel uchwalonych regulacji zdaje się zmierzać do osłabienia Trybunału Konstytucyjnego, powielając tym samym przywołane przykłady blokowania Trybunału w innych państwach. Ponadto, w ocenie HFPC doświadczenia innych państw, szczególnie Europy Środkowo-Wschodniej, wskazują, że pospieszne i nakierowane na ograniczenie pozycji sądu konstytucyjnego zmiany prawa mogą skutkować poważnym kryzysem konstytucyjnym i zaburzeniem mechanizmów równoważenia się władzy.

Danuta Przywara, Prezes Zarządu

Dr Piotr Kładoczny, Sekretarz Zarządu

1Dz. U. Poz. 1064, ze zm.

2Opinia HFPC z 4 października 2013 r.: programy.hfhr.pl/monitoringprocesulegislacyjnego/files/ 2013/10/opinia-TK1.pdf, opinia HFPC z 9 czerwca 2015 r.: beta.hfhr.pl/wp-content/uploads/2015/11/HFPC_opinia_9062015.pdf oraz opinia HFPC z 16 grudnia 2015 r.: www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2015/12/HFPC_TK_opinia_17122015.pdf
3Oświadczenie HFPC z 20 listopada 2015 r.: beta.hfhr.pl/wp-content/uploads/2015/11/ HFPC_wystapienie_20112015.pdf oraz oświadczenie HFPC z 24 grudnia 2015 r.:
programy.hfhr.pl/monitoringprocesulegislacyjnego/files/ 2015/12/apel-HFPC-do-Sz-P-Prezydenta-PR-24-12-15.pdf.
Opinia amicus curiae HFPC