Według unijnej miary przyjętej w strategii "Europa 2020" wskaźnik zagrożenia ubóstwem w Polsce w 2011 r. wyniósł 17,7% (ok. 6,6 min osób). Jeśli jednak do ubo­gich dodać wykluczonych, wskaźnik wzrasta do 27,2% (10,2 min osób) wobec 24,2% średnio w UE.⁷ Jak mówią eksperci -jesteśmy krajem bogatym na tle świata i równo­cześnie biednym na tle „starej" Europy czy USA. Inaczej: najbiedniejsi wśród bogatych, albo najbogatsi wśród bieda­ków. Od której strony nie patrzeć - jako społeczeństwo tkwimy w pozycji sprzyjającej społecznej schizofrenii, rodzącej reakcje i zachowania nieoczekiwane.

Niezadowolenie ludzi zbędnych - pisał S. Czarnowski analizując rosnące poparcie dla faszyzmu w Niemczech -w czasach niestabilnych może zadziałać jak taran, zagrozić istniejącemu porządkowi, demokracji. Może być równie groźne, bądź groźniejsze od frustracji młodych - NEET-ów, nacjonalistów, czy kiboli.

(...) Faszyzm osiąga [sukcesy - I.D.] w wyborach dzięki masie ludzi niezadowolonych, gotowych poprzeć radykalną zmianę stosunków. Takich można spotkać wszędzie w Euro­pie, są rozmaici i mają rozmaite motywy - pisze Jacek Bocheński w eseju ,Litania polskiej gorszości". Niezado­wolonych łączy jedno: poczucie, że okropnego stanu rzeczy nie można już wytrzymać, więc trzeba wszystko rozwalić.

¹ St. Czarnowski „Studia z historii myśli i ruchów społecznych"'. Dzieła, tom II (s. 186), PWN, Warszawa 1956.
² To ówczesna faza monopolizacji przez koncentrację kapitału.
³ MPiPS: Krajowy Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Spo­łecznemu 2020, Warszawa 2013
⁴  Por. rozmowa z dr M. Gdułą, „Gazeta Wyborcza", 3.09.2013, s. 7.
⁵  Czytelnia >>Blog Archive<< Ludzie zbędni i życie na przemiał.
⁶   T. Rakowski „Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy", Gdańsk 2009 („SP nr 6/2010).
⁷   MPiPS: Krajowy program (...) op.cit.

Artykuł opublikowany w miesięczniku „Służba pracownicza”