TK



Piotrowski: Czy oświadczenie senatorskie jest zgodne z Konstytucją?

funkcja kontrolna| Konstytucja| Marek Dobrowolski| odpowiedzialność polityczna| oświadczenie senatorskie| regulamin Senatu| Senat

włącz czytnik

Oceniając konstytucyjność instytucji oświadczeń senatorskich, postrzeganej w doktrynie jako instrumenty kontroli sprawowanej przez Senat, które pojawiły się w praktyce32, ale też jako działania kontrolne Senatu nieuzasadniające wszakże stwierdzenia istnienia kompetencji kontrolnych tego organu33, należy wziąć pod uwagę, że Senat na mocy wyraźnego postanowienia art. 95 ust. 2 Konstytucji nie sprawuje nad działalnością Rady Ministrów kontroli, prowadzącej do urzeczywistnienia parlamentarnej, względnie konstytucyjnej, odpowiedzialności rządu. Tego rodzaju kontroli, której narzędziem są interpelacje, Senat nie może sprawować, co wynika także z art. 124 Konstytucji, wskazującego zakres odpowiedniego stosowania do Senatu wymienionych w tym artykule przepisów Konstytucji i pomijającego prawo do interpelacji. Żaden przepis Konstytucji nie pozbawia jednak senatorów prawa do wygłaszania oświadczeń i otrzymywania odpowiedzi od kompetentnych organów, nie w ramach kontroli mogącej prowadzić do urzeczywistnienia odpowiedzialności parlamentarnej względnie konstytucyjnej, a więc kontroli o charakterze władczym34, lecz w ramach wykonywania mandatu przedstawicielskiego; konstytucyjną podstawę kompetencji do wygłaszania oświadczeń senatorskich stanowi przedstawicielski charakter Senatu35. Ponadto z art. 112 Konstytucji, na mocy jej art. 124 znajdującego zastosowanie do Senatu, wynika, że obowiązki organów państwowych wobec Senatu mogą być wskazane w ustawach i określone w regulaminie Senatu, co ma miejsce w przypadku oświadczeń senatorskich, a także pozostałych - znacznych przecież - uprawnień Senatu wobec innych organów państwa, wymienionych w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora, jak też wskazanych w innych ustawach, a związanych z rozpatrywaniem sprawozdań lub informacji o działalności naczelnych organów państwowych36.

Wykładnia Konstytucji, wykluczająca legalność instytucji oświadczeń senatorskich w jej obecnym kształcie, wynikającym z wieloletniej praktyki, opartej na postanowieniach regulaminowych i ustawie, byłaby sprzeczna z zasadą rzetelności i sprawności działania instytucji publicznych, ponieważ redukowałaby szanse praktycznego oddziaływania wypowiedzi senatorów; oświadczenia senatorskie stanowią przecież realizację konstytucyjnych obowiązków, które senatorowie ślubowali wykonywać.

Z powyższych względów należy uznać tezę przedstawioną na wstępie niniejszej opinii za uzasadnioną.

-----------------------------------------------
* Petycja obywatelska wpłynęła do Senatu 15 września 2014 r. i następnie została skierowana do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji celem rozpatrzenia.
1 Tak L. Garlicki, Uwagi do art. 95 [w:] L. Garlicki, (red.) Konstytucja RP. Komentarz, Warszawa 1999, t. I. s. 5.
2 Ibidem.
3 Ibidem.
4 Por. M. Dobrowolski, Zasada dwuizbowości parlamentu w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 2003, s. 83. Por. także J. Czajowski, Senat Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji  1922–1927, Warszawa 1999, s. 63.
5 Por. E. Smoktunowicz, (red.) Wielka encyklopedia prawa, Warszawa 2000, s. 376.
6 Tak L. Garlicki: op. cit., s. 5.
7 Ibidem.
8 Tak w uzasadnieniu wyroku w sprawie o sygn. K 24/04.
9 Ibidem.
10 Tak L. Garlicki, op. cit., s. 5.
11 Tak Z. Czeszejko-Sochacki, Prawo parlamentarne w Polsce, Warszawa 1997, s. 190.
12 Por. P. Sarnecki, Kompetencje kontrolne Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy”, nr 6/2000, s. 9 i nast.
13 Ibidem.
14 Tak L. Garlicki, Kompetencje kontrolne Senatu? Uwagi na marginesie artykułu prof. Pawła Sarneckiego, Przegląd Sejmowy”, nr 6/2000, s. 28 i nast.
15 Ibidem, s. 34.
16 Ibidem.
17 Tak M. Dobrowolski, op. cit., s. 271.
18 Tak L. Garlicki, Uwagi do art. 124 [w:] L. Garlicki, (red.:) Konstytucja RP. Komentarz, Warszawa
2001, t. II, s. 1.
19 Tak P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2008, s. 251.
20 Tak B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009, s. 632.
21 Tak P. Sarnecki, op. cit., s. 16.
22 Ibidem
23 Por. K. Grajewski, J. Stelina, P. Uziębło, Komentarz do ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, Warszawa 2014, s. 210.
24 Por. K. Grajewski, J. Stelina, P. Uziębło, op. cit., s. 211.
25 Por. L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2012, s. 256
26 Ibidem, s. 75.
27 Tak M. Dobrowolski, Oświadczenia senatorskie w latach 1989–1995, „Przegląd Sejmowy” nr 4/1997, s. 63.
28 Ibidem, s. 51.
29 Tak M. Kudej, W sprawie klasyfikacji funkcji Sejmu i Senatu, [w:] L. Garlicki, (red.) Konstytucja.
Wybory. Parlament. Studia ofiarowane Zdzisławowi Jaroszowi, Warszawa 2002, s. 111. Autor wyróżnia wspomnianą funkcję Senatu na tle jego udziału w ustawodawstwie, ale można uznać oświadczenia senatorskie za przejaw tej właśnie funkcji.
30 Por. P. Sarnecki, op. cit., s. 16.
31 Por. L. Garlicki, Kompetencje kontrolne Senatu..., s. 37.
32 Tak L. Garlicki, Polskie..., s. 256.
33 Por. L. Garlicki, Kompetencje kontrolne Senatu..., s. 37
34 Ibidem, s. 29.
35 Por. M. Dobrowolski, Zasada dwuizbowości parlamentu..., s. 272.
36 Por. M. Dobrowolski, op. cit., s. 265.
senat.gov.pl

Poprzednia 4567 Następna

Debaty

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.

 
 
 

Załączniki

Brak załączników do artykułu.

 
 
 

Komentarze

Brak komentarzy.