Jakiekolwiek zróżnicowanie statusu prawnego posłów i senatorów wymaga wyraźnej podstawy konstytucyjnej. Tego rodzaju podstawa istnieje w odniesieniu do wykluczenia korzystania przez senatorów z interpelacji jako elementu funkcji kontrolnej współistotnej urzeczywistnieniu odpowiedzialności politycznej i prawnej Rady Ministrów. Żaden przepis Konstytucji nie uniemożliwia natomiast składania oświadczeń senatorskich niebędących formą sprawowania funkcji kontrolnej rozumianej jako przesłanka władczego oddziaływania na kontrolowanych.

Stosownie do art. 112 w związku z art. 124 Konstytucji regulamin uchwalony przez Senat określa sposób wykonywania ustawowych obowiązków organów państwowych wobec Senatu. Oznacza to, że w konstytucyjnie określonych granicach ustawa może nakładać obowiązki na organy państwowe, a sposób wykonywania tych obowiązków precyzuje Regulamin Senatu.

4. Zgodnie z art. 15 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora senatorowie mogą„w szczególności wyrażać swoje stanowisko oraz zgłaszać wnioski w sprawach rozpatrywanych na posiedzeniach Senatu i jego organów”. Na tym w istocie polega sprawowanie mandatu senatorskiego stosownie do art. 104 w związku z art. 108 Konstytucji.

Senatorom nie przysługuje możliwość wnoszenia interpelacji i zapytań, które należą do indywidualnych uprawnień posłów wynikających z funkcji kontrolnej sprawowanej przez Sejm23. W sprawach związanych z wykonywaniem mandatu, niedotyczących wszakże zagadnień będących przedmiotem porządku obrad bieżącego posiedzenia Izby, mogą oni jednak - w myśl art. 49 Regulaminu Senatu - wygłaszać oświadczenia senatorskie, które nie są narzędziem służącym realizacji funkcji kontrolnej, o której mowa w art. 95 ust. 2 Konstytucji, ponieważ Senat nie sprawuje kontroli związanej z urzeczywistnianiem odpowiedzialności politycznej i prawnej rządu.

Ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora korzysta z domniemania zgodności z Konstytucją dopóty, dopóki nie zostanie ono obalone przed Trybunałem Konstytucyjnym. Ta właśnie ustawa stanowi w art. 15 ust. 1 pkt 1, że senatorowie mają - wynikające przede wszystkim z art. 104 w związku z art. 108 Konstytucji - prawo wyrażania swojego stanowiska na zasadach i w trybie - jak to precyzuje art. 15 ust. 2 wspomnianej ustawy - określonym w Regulaminie Senatu. Zdaniem doktryny oznacza to, że „regulamin musi zawierać zarówno normy o charakterze materialnym, konstruujące poszczególne uprawnienia, bądź doprecyzowujące normy wynikające z Konstytucji RP lub samej ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, jak i normy proceduralne, wskazujące sposób wykonywania przyznanych senatorom praw (...)”²⁴.