2. „Wiekuiste prawo” czy „próżna formuła”?

Co się zaś tyczy dalszej oceny idei rozdziału władzy, to z pewnością fałszywe będą wszelkie opinie skrajne, szczególnie w tak trudno uchwytnej materii, jak władza pań­stwowa. Nie ulega wątpliwości, że idea ta nie jest „wiekuistym prawem” czy „prze­najświętszym dogmatem teorii i praktyki konstytucyjnej”, ale bez wątpienia również nie „absurdem” czy „próżną formułą”. Dlatego nie sposób zgodzić się z ortodoksyj­nymi adherentami analizowanej przez nas idei, którzy ją absolutyzują. Jak już bowiem zaznaczono, zbyt daleko idące rozdzielenie organów (tj. separacja) prowadzi nieodwo­łalnie do paraliżu całej machiny państwowej albo do podporządkowania sobie całego aparatu państwowego przez jeden organ, co w ostatecznym efekcie odbija się ujemnie na zdolności państwa do ochrony wolności i praw jednostki. Nie można też nie po­dzielić przekonania, iż wielu autorów pomniejszających znaczenie idei rozdziału wy­daje się nieświadomych faktu, że ich wołanie o sprawność i skuteczność funkcjono­wania tej machiny może niekiedy prowadzić do dyktatury. Dzieje państw totalitarnych świadczą o tym niezbicie. Dlatego współcześnie przeważa pogląd, że zasada ta stano­wi niezbędny konstytucyjny element państwa prawa. Legitymacja podziału władzy wynika też z faktu, że normy prawne są wieloznaczne i że ich urzeczywistnienie wy­maga złożonego systemu kontroli. Ponadto eksponując protekcyjny charakter wspo­mnianej reguły ustrojowej względem wolności i praw obywatelskich, nie można przy tym nie doceniać jej nader istotnego znaczenia jako pewnej techniki rządzenia. Wszyst­ko to przesądza o jej legitymacji.

*Autor - prof. zwyczajny - jest Kierownikiem Katedry Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego.

Przegląd Sejmowy nr 3/2014