Rząd przygotowuje radykalną reformę podatków rolnych, w powiązaniu ze zmianami w KRUS.

Obecnie gospodarstwa rolne, a właściwie tylko grunty, są obciążone podatkami rolnym, leśnym i od nieruchomości. Przychody z działalności produkcyjnej w rolnictwie i leśnictwie nie są objęte podatkiem dochodowym. Wysokość podatku rolnego zależy od przeciętnych, szacunkowych możliwości dochodowych gospodarstwa, wynikających z rodzaju, klasy i położenia gruntów w okręgu podatkowym i od średniej ceny skupu żyta ogłaszanej przez GUS. Ponadto, odrębnym systemem podatkowym są objęte działy specjalne produkcji rolnej, tj. przychody z niektórych upraw i rodzajów produkcji zwierzęcej. Np. są to warzywa, kwiaty – polowe i w szklarniach, drób rzeźny, zwierzęta futerkowe, a nawet koty i psy rasowe, dżdżownice itp.

Próby zmiany tego systemu były podejmowane kilkakrotnie, ostatnio w latach 2002–2003. Ówczesny minister finansów, Grzegorz Kołodko, proponował opodatkowanie, według 19-procentowej stawki CIT, dochodów z działalności rolniczej, a gospodarstw o powierzchni do 15 ha – ryczałtem w wysokości 9 proc. Dochód miał być ustalany na podstawie ksiąg rachunkowych. Projekt został zarzucony w 2003 r.

Skonstruowanie nowego systemu podatkowego dla rolników nie jest zadaniem łatwym. Po pierwsze, musi być na to zgoda polityczna, a po drugie, niezmiernie skomplikowana jest struktura gospodarstw i produkcji, której sprzedaż ma być opodatkowana. Gospodarstw rolnych są miliony, ich wielkość jest bardzo zróżnicowana, pracują w nich stale lub dorywczo członkowie rodzin, pracownicy najemni, produkcja jest zależna od sytuacji rynkowej i pogody itd. Wszystko to trzeba wziąć pod uwagę. Są jednak kraje, w których podatek dochodowy w rolnictwie obowiązuje od lat i nie ma z tym szczególnych problemów – może dlatego że gospodarstw jest tam relatywnie mniej. U nas też mamy badania dochodowości gospodarstw (prowadzone przez polski FADN – Sieć Danych Rachunkowych z Gospodarstw Rolnych), zbierane są dane statystyczne rolnictwa i inne informacje, które powinny być wykorzystane przy ustalaniu nowych zasad.

Na razie nie wiadomo, na jakim etapie są prace nad ustawą, poza deklaracją premiera Tuska o wprowadzeniu podatku od 2014 r. Aby dotrzymać tego terminu, już w tym roku Sejm powinien uchwalić odpowiednią ustawę. Jak słyszałem, rok 2013 miałby być okresem próby – podatek byłby naliczany, ale jeszcze nie pobierany.