Ogłosznie wyroku w sprawie P 2/14 7 kwietnia 2016. Foto: B. Cacko ZP BTK

Kryteria przywrócenia funkcjonariusza celnego do służby mogą być surowsze niż kryteria odpowiedzialności za popełnienie czynu zabronionego przewidziane w prawie karnym. Specyfika pracy w służbach mundurowych jest przesłanką uzasadniającą dopuszczalność wprowadzenia wyższych wymagań personalnych, kwalifikacyjnych i charakterologicznych od kandydatów do służby, a także odmiennego i bardziej rygorystycznego, niż w przypadku pozostałych profesji, określenia zasad zwolnienia ze służby – stwierdził Trybunał Konstytucyjny.

7 kwietnia 2016 r. Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosił wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym dotyczący pytania prawnego Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim, w sprawie zasad przywrócenia funkcjonariuszy celnych do służby.

W wyroku z 6 kwietnia 2016 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 109 ust. 1 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej w zakresie, w jakim nie obejmuje przywrócenia funkcjonariusza celnego na jego wniosek do służby na poprzednich warunkach w razie prawomocnego orzeczenia o umorzeniu wobec niego postępowania karnego na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, jest zgodny z art. 32 ust. 1 konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 42 ust. 3 konstytucji.

Ponadto Trybunał Konstytucyjny postanowił umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie.

1. Przystępując do rozpoznania sprawy Trybunał uwzględnił, że 30 sierpnia 2015 r. weszła w życie ustawa z 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Ustawa ta została znowelizowana trzykrotnie, m.in. ustawą z 22 grudnia 2015 r. (ustawa nowelizująca). W wyroku z 9 marca 2016 r. w sprawie K 47/15, Trybunał orzekł o niezgodności z konstytucją ustawy nowelizującej w całości ze względu na naruszenie trybu legislacyjnego, a ponadto m.in. o niezgodności z konstytucją art. 2 tej ustawy nakazującego co do zasady stosowanie jej przepisów do wszystkich spraw, których postępowanie zostało wszczęte przed dniem wejścia w życie tej ustawy.

Stosownie do art. 190 ust. 1 konstytucji, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są ostateczne i mają moc powszechnie obowiązującą. Oba te przymioty przysługują orzeczeniom Trybunału od momentu ich wydania, czyli w przypadku wyroków – od chwili ich ogłoszenia na sali rozpraw. Wówczas, w razie orzeczenia o niezgodności z konstytucją, następuje obalenie domniemania konstytucyjności zakwestionowanej regulacji prawnej, co ma wpływ na praktykę jej dalszego stosowania. Utrata mocy obwiązującej przepisów uznanych przez Trybunał za niezgodne z konstytucją następuje w dniu ogłoszenia wyroku Trybunału w Dzienniku Ustaw lub Monitorze Polskim, co zarządza Prezes TK, a Prezes Rady Ministrów jest obowiązany uczynić „niezwłocznie”. Jednak – niezależnie od tego, kiedy owo ogłoszenie we właściwym organie promulgacyjnym zostanie dokonane – przepisy, wobec których z momentem ogłoszenia wyroku na sali rozpraw zostało obalone domniemanie konstytucyjności, z tym właśnie momentem nie mogą być dalej stosowane przez Trybunał.