Sala rozpraw Trybunału Sprawiedliwości UE

18 grudnia Trybunał wypowiedział się w przedmiocie projektu porozumienia w sprawie przystąpienia Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw człowieka i Podstawowych Wolności i stwierdził problemy zgodności tego porozumienia z prawem Unii.

Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności („EKPC”) jest wielostronną umową międzynarodową zawartą w ramach Rady Europy¹. Umowa ta weszła w życie w dniu 3 września 1953 r. Wszyscy członkowie Rady Europy zaliczają się do wysokich układających się stron tej konwencji.

W opinii wydanej w 1996 roku² Trybunał stwierdził, że w obowiązującym wówczas stanie prawa wspólnotowego Wspólnota Europejska nie miała kompetencji, by przystąpić do EKPC.

Tymczasem w 2000 r. Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej i Komisja proklamowały Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej (zwaną dalej „kartą praw podstawowych”), której traktat z Lizbony, obowiązujący od dnia 1 grudnia 2009 r., przyznał taką samą moc prawną jak traktatom.

Traktat ten zmienił także art. 6 traktatu UE, który stanowi obecnie - z jednej strony - że prawa podstawowe, zagwarantowane w EKPC oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych państwom członkowskim, stanowią część prawa Unii jako zasady ogólne prawa oraz - z drugiej strony - że Unia przystępuje do EKPC³. W odniesieniu do tej drugiej kwestii protokół nr 8⁴ stanowi jednak, że porozumienie w sprawie przystąpienia musi spełniać określone przesłanki mające w szczególności na celu odzwierciedlenie konieczności zachowania szczególnych cech Unii i prawa Unii oraz zagwarantowanie, że przystąpienie Unii nie będzie miało wpływu na jej kompetencje ani na uprawnienia jej instytucji.

Zgodnie z zaleceniem Komisji z dnia 17 marca 2010 r., Rada przyjęła w dniu 4 czerwca 2010 r. decyzję upoważniającą do podjęcia negocjacji dotyczących porozumienia w sprawie przystąpienia. Komisja została wyznaczona jako negocjator. W dniu 5 kwietnia 2013 r. negocjacje doprowadziły do osiągnięcia porozumienia w przedmiocie projektów dokumentów akcesyjnych. W tym kontekście Komisja zwróciła się w dniu 4 lipca 2013 r. do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o wydanie opinii w przedmiocie zgodności projektu porozumienia z prawem Unii, stosownie do art. 218 ust. 11 TFUE⁵.