Co wtedy? A – wtedy winien będzie rząd – to oczywiste.

Moja domowa biblioteczka wzbogaciła się ostatnio o kilka ciekawych pozycji. M.in. o wydaną w 1867 roku książeczkę autorstwa Samuela Smilesa „Pomoc własna” (Self–Help) drukowaną w Warszawie w drukarni Aleksandra Ginsa.

Wydanie o tyle ciekawe, że będące tłumaczeniem z niemieckiego, które było tłumaczeniem z angielskiego. Ta nietypowa droga do czytelnika zaowocowała (dzisiejsze zwyczaje wydawnicze chyba by na to nie pozwalały) uzupełnieniem tekstu angielskiego przykładami niemieckimi dotyczącymi omawianych kwestii, a w następnej kolejności – polskimi. Objętość jest więc znaczniejsza od oryginału Smilesa, ale za to pozwalająca na zorientowanie się, jak przedstawiane przez niego idee inspirowały czytelników w różnych krajach.

Już na pierwszych stronicach można przeczytać myśli jak na nasze przyzwyczajenia – rewolucyjne.

„Historia i doświadczenia uczą nas, że potęga i stanowisko państwa zależą nie od szerokości jego praw, ale od osobistej wartości i charakteru jego obywateli – gdyż „społeczeństwo wydaje państwo, a nie państwo społeczność wytwarza”.

Oj…. już słyszę jęk ze strony jednej z partii, która cała energię poświęca dziś na zastąpienie obywateli w jego funkcjach decyzyjnych, a nawet w myśleniu  mając jedynie słuszną receptę na wszystko.

A Smiles „dobija”:

„Postęp narodowy jest rezultatem indywidualnej pilności, indywidualnej siły i prawości, tak jak z drugiej strony upadek narodu jest wynikiem indywidualnej ospałości, zatraty obyczajów i niedołęztwa…”

Książeczka jest pełna ciekawych myśli, które powinny być upowszechniane u nas w naszej drodze powrotnej do kapitalizmu, a nie są.

Szczególnie ta tłumacząca, iż „pieniądz zawsze powinien być środkiem, a nie celem”.

Na niemal 500 stronach multum przykładów z konkretnych życiorysów osób, które odniosły sukces, w tym finansowy, wraz z wyjaśnieniem jak do tego sukcesu doszło.

Z poloniców mamy tam opowieści o Augustynie Spiskim, historię familii Rotschildów, wspomnienie o dr Marcinkiewiczu i jego poznańskim „Bazarze” itp.

Wszystkie mają jedną wspólną cechę – nastawienie na ciągłe dokształcanie się, nie spoglądanie w stronę jakiejkolwiek władzy w nadziei uzyskania z jej strony pomocy w czymkolwiek oraz, co jest najważniejszym motywem przewodnim książki – umiejętność współdziałania z innymi.

Setki konkretnych przykładów na to, że tam gdzie kończą się możliwości jednego może być początek możliwości dla grupy trzech – czterech.

Jako amator żółtych serów zawsze chciałem spróbować ich produkcji i z wielkim zainteresowaniem oglądałem w TV filmy mówiące o tym jakże smacznym temacie.

Szczególnie jeden, mówiący o północnej Francji utkwił mi w pamięci.

Kilku rolników w jednej ze wsi dogadało się i zawiązało spółkę, do której każdy wniósł swój areał, pracę i niezbyt wielką gotówkę (żaden nie był Krezusem).

Zaczęli produkować wspólnie sery i sprzedawać je w najbliższej okolicy. Ziemia należała do spółki, krowy też, praca podzielona między wszystkich.