Foto: Wikimedia Commons

- Ostatni okres przyniósł ożywienie debaty o prawnych  aspektach uboju rytualnego. Znaczenie tego zagadnienia z  pewnością  wykracza poza aspekty ściśle techniczne – pisze dr Wojciech Brzozowski z Uniwersytetu Warszawskiego na łamach majowego numeru „Państwa i  Prawa”.

Jak przypomina autor artykułu, uregulowanie uboju rytualnego jest jednym z  elementów stosunku państwa do mniejszościowych związków wyznaniowych, których tradycja dopuszcza spożywanie potraw mięsnych jedynie pod  warunkiem ich przygotowania w ściśle określony sposób – przez wykrwawienie zwierzęcia, bez wyłączenia jego świadomości (tzw. ogłuszenia). Jednak współcześnie – zauważa autor -  respektowanie wymagań owej tradycji przez wyznawców określonych religii spotyka się coraz częściej z dezaprobatą osób, które wykazują wrażliwość na los zwierząt poddanych takiej formie uboju. Wrażliwość ta może się jednak zderzać z obawami niektórych osób wierzących, przestrzegających skrupulatnie nakazów swej wiary i wyczulonych na ewentualną dyskryminację na tle religijnym.

W grę wchodzą też trudne do zignorowania interesy gospodarcze podmiotów zajmujących się ubojem zwierząt i  przetwórstwem mięsa produkowanego z  zachowaniem obyczaju religijnego. - Warto mieć na względzie, że prawna regulacja uboju rytualnego nigdy nie była jedynie kwestią czysto wyznaniową, lecz także gospodarczą – wiązała się ściśle z walką o rynki zbytu  mięsa. Doświadczenia z przeszłości, przede wszystkim z okresu międzywojennego, pokazują, że stawała się ona niekiedy polem, na którym ujawniały się uprzedzenia narodowościowo-religijne oraz sprzeczne interesy ekonomiczne, związane z rywalizacją kupców na rynku i dążeniem niektórych grup interesu
do ograniczenia podaży mięsa produkowanego przez gminy wyznaniowe żydowskie – pisze dr Wojciech Brzozowski. I dodaje, że o ile można optymistycznie uznać, że motyw antysemickich uprzedzeń zajmuje w  dzisiejszej dyskusji o uboju rytualnym miejsce marginalne, o tyle finansowy aspekt przedsięwzięcia z pewnością ma tu wciąż podstawowe znaczenie, nawet jeżeli nie zawsze jest ono w pełni dostrzegane przez opinię publiczną. (…)

W konkluzji swojego opracowania autor stwierdza, że skoro przeprowadzanie uboju rytualnego, jako jedna z  czynności rytualnych, korzysta z ochrony prawnej wynikającej z wolności sumienia i wyznania, to zakaz takiego uboju stanowi jej ograniczenie. Ewentualny zakaz lub ograniczenie dopuszczalności uboju w sposób uzasadniony nakazami religii musiałby zatem spełniać kryteria wskazane w art. 53 ust. 5 Konstytucji, zgodnie z którym: