15 lutego 2016 r. Państwowa Komisja Wyborcza upubliczniła kwoty wydatków, jakie poniosły partie polityczne w wyborach parlamentarnych z 25 października 2015 roku. Zgodnie z Kodeksem Wyborczym komitety wyborcze, które uzyskały co najmniej 1 mandat parlamentarny przysługuje prawo do otrzymania dotacji z budżetu państwa. Oprócz więc subwencji wypłacanej corocznie, partie otrzymają zwrot poniesionych nakładów na kampanię, która wyniesie budżet państwa 66,6 mln złotych.

Subwencja partyjna

Podstawę do wypłacania subwencji partiom politycznym stanowi artykuł 28 ustawy o partiach politycznych. W myśl przepisów partia, która tworzyła samodzielnie komitet wyborczy ma prawo do wsparcia z budżetu państwa o ile przekroczy próg 3% poparcia, natomiast jeśli wchodziła w skład koalicji wyborczej liczba ważnie oddanych głosów powinna przekroczyć 6% w skali kraju. Po wyborach parlamentarnych 2015 roku uprawnionych do otrzymania subwencji będzie 6 partii startujących samodzielnie oraz 4 partie występujące w ramach koalicji wyborczej – Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni, które otrzymają wsparcie według proporcji ustalonej w umowie koalicyjnej (PPS nie partycypuje w subwencji). Komitet Wyborczy Kukiz’15 mimo zdobycia 8,81% poparcia (1339094 głosów) nie jest uprawniony do otrzymania subwencji budżetowej, gdyż komitety wyborców nie mają prawa do otrzymania wsparcia z państwowej kasy. Zapewne ten przepis stał się podstawą do wycofania zawiadomienia Komitetu Wyborczego Wyborców Nowoczesna Ryszarda Petru pod koniec sierpnia, a następnie zgłoszenie komitetu wyborczego partii politycznej Nowoczesna, tuż po zarejestrowaniu partii.

Wysokość rocznej subwencji ustalana jest według wzoru opartego o zasadę stopniowej degresji proporcjonalnie do łącznej liczby głosów ważnych oddanych na listy okręgowe kandydatów na posłów tej partii albo koalicji wyborczej, w rozbiciu na liczby głosów odpowiadające poszczególnym przedziałom określonym w procentach. Przewidywana wysokość rocznej subwencji na lata 2016-2019, według wyliczeń PKW, przedstawia poniższa tabela.

Tab. 1. Informacja o przewidywanej rocznej wysokości subwencji przysługującej partiom politycznym w związku z wyborami do Sejmu RP przeprowadzonymi w dniu 25 października 2015 r.

Źródło: PKW

Pieniądze nie na cele charytatywne

Wraz z informacją, że lewicowa Partia Razem otrzyma niemal 3,2 mln zł rocznie, pojawiły się spekulacje, że część środków ugrupowanie przeznaczy na cele charytatywne. Zgodnie z prawem majątek partii politycznej może być przeznaczony na cele statutowe lub charytatywne, niemniej przepis ten nie dotyczy środków otrzymanych z subwencji, które mogą być spożytkowane tylko na działalność na działalność statutową. Według wyjaśnień PKW z dnia 16 września 2008 r. „Finansowe wspieranie fundacji względnie stowarzyszeń nie może być uznane za służące celowi politycznemu partii. Fundacje i stowarzyszenia realizują bowiem własne cele, które nie mają charakteru politycznego lecz służą użyteczności społeczno-gospodarczej lub realizacji prawa obywateli do czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji indywidualnych zainteresowań. (…) Przeznaczenie środków na cele statutowe partii oznacza zatem zagospodarowanie ich w sposób zbliżający partię do jej celów, a nie dla osiągnięcia przez inne lub bliżej nieokreślone podmioty abstrakcyjnie określonych celów czy ideałów. (…) Wykorzystanie majątku partii przez podmioty niepodlegające ograniczeniom wynikającym z ustawy [fundacji i stowarzyszeń przyp. P.J.] mogłoby prowadzić ponadto do obejścia prawa”. Dlatego przeznaczenie subwencji na działalność charytatywną będzie skutkowało odrzuceniem informacji finansowej o otrzymanej subwencji oraz o poniesionych z subwencji wydatkach, co ostatecznie skutkuje utratą środków.