Białystok - Rynek Kościuszki. Foto: Wikipedia.org

Idea angażowania obywateli w procesy decyzyjne na poziomie lokalnym rozprzestrzenia się ostatnio intensywnie po Polsce. W kolejnych miastach naszego kraju wdrażane są tzw. budżety obywatelskie, nazywane również partycypacyjnymi. W ich ramach przyznaje się mieszkańcom możliwość decydowania, na jakie cele skierowana zostanie część funduszy publicznych będących w dyspozycji danego magistratu w konkretnym okresie budżetowym. Już sama lektura tytułów tekstów pojawiających się dotychczas w niniejszym monitoringu pozwala zaobserwować skalę upowszechniania się takich rozwiązań w różnych częściach naszego kraju. Po Dąbrowie Górniczej, Łodzi, Płocku czy Warszawie idea budżetu obywatelskiego została ostatnio przeniesiona na wschód Polski – pod koniec października zakończono głosowanie nad projektami obywatelskimi zgłoszonymi do finansowania w Białymstoku. Niedawno zaś ogłoszono jego wyniki.

Cały proces zapoczątkowała uchwała Rady Miasta Białystok Nr XLVIII/534/13 z 25 września br., wydana na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594). Stworzyła ona ramy do przeprowadzenia na terenie miasta konsultacji społecznych w sprawie budżetu obywatelskiego stanowiącego wydzieloną część budżetu miasta na 2014 rok. Już sam fakt oddania w ten sposób mieszkańcom miasta prawa do zadecydowania, na co mają zostać wydane pieniądze publiczne, należy ocenić pozytywnie. Warto też zauważyć, że chodzi tutaj o kwotę nie bagatelną, bo wynoszącą aż 10 milionów złotych. Ponadto, z ram prawnych przeprowadzenia całego postępowania określonych w tej uchwale wynika, że decyzja podjęta przez obywateli będzie dla władz miasta wiążąca. Zgodnie z art. 7 ust. 2 załącznika nr 1 do ww. uchwały „do realizacji zostaną przeznaczone te projekty, które uzyskały największą liczbę punktów, aż do wyczerpania kwoty przeznaczonej na Budżet Obywatelski”. Nie przewidziano w tym dokumencie możliwości odrzucenia przez magistrat czy radnych miejskich wyników głosowania. To pozytywny aspekt całej procedury, zgodny z jednym z postulowanych standardów budżetów obywatelskich w polskich miastach, wypracowanych na II Kongresu Ruchów Miejskich w październiku 2012 r. (więcej w monitoringu Instytutu Spraw Publicznych).