Rada Ministrów przyjęła 30 lipca b.r. projekt nowelizacji ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Ustawa ta została uchwalona w 2005 roku i zapoczątkowała proces zmian legislacyjnych w zakresie informatyzacji i cyfryzacji państwa. Jednym z jej głównych celów było zapewnienie korzystnego środowiska prawnego w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego. Cel ten jest realizowany m. in. przez rozmaite instrumenty elektronicznej administracji, np. poprzez komunikację (obywateli z administracją oraz podmiotów publicznych między sobą) w formach elektronicznych. Rozwiązania, których wprowadzanie zapoczątkowała ustawa, zmierzają do zapewnienia obywatelom łatwiejszego dostępu do urzędów administracji publicznej; dzięki informatyzacji działalności urzędów mają one być dostępne dla obywateli „24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu”. Łatwiejsza komunikacja i sprawniejszy przepływ informacji mogą z kolei przyczynić się do ułatwienia obywatelom włączania się w rozmaite procesy decyzyjne i przedsięwzięcia podejmowane przez władze publiczne, stąd też mogą okazać się istotne z punktu widzenia problematyki partycypacji publicznej.

Projekt nowelizacji ustawy przyjęty niedawno przez rząd to kolejny etap wdrażania zmian w zakresie informatyzacji i cyfryzacji administracji publicznej. Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, „planowane zmiany determinowane są dużym oczekiwaniem społecznym, dotyczącym wprowadzenia usprawnień w zakresie funkcjonowania e-administracji (…). Przyjęte na gruncie obecnie obowiązujących przepisów prawa mechanizmy udostępniania usług przez podmioty publiczne, a także istniejące bariery prawne utrudniają bądź uniemożliwiają inicjowanie przez uprawnione podmioty spraw urzędowych w drodze elektronicznej. W związku z tym istnieje potrzeba wprowadzenia nowych rozwiązań prawnych, które ułatwią świadczenie usług drogą elektroniczną oraz kontakty uprawnionych podmiotów z administracją publiczną i pozwolą na wykorzystanie rozwiązań, które zostały zaprojektowane i stworzone w tym celu.” Przepisy projektu koncentrują się przede wszystkim na uregulowaniu mechanizmów i instrumentów, które umożliwią rozwój narzędzi stworzonych w celu realizacji czynności administracyjnych drogą elektroniczną oraz pozwolą na ich efektywne wykorzystanie. Przewidziane w projekcie zmiany wpisują się w proces zmian systemowych związanych z wdrażaniem Europejskiej Agendy Cyfrowej, w ramach której rządy państw europejskich zobowiązały się do 2015 roku rozpowszechnić usługi z zakresu e–administracji.

Wśród zawartych w projekcie nowelizacji propozycji znajduje się m. in. wprowadzenie obowiązku posługiwania się przez podmioty publiczne elektroniczną skrzynką podawczą, spełniającą standardy określone przez ministra właściwego do spraw informatyzacji; oznacza to, że obywatele będą mogli składać pisma do wszystkich urzędów za pośrednictwem e–maili. Elektroniczna forma wymiany dokumentów z urzędami ma być zrównana z formą „papierową”. Z platformy ePUAP, która ma stać się „centrum usług administracyjnych”, obywatele będą mogli pobrać przygotowane przez władze administracyjne wzory dokumentów urzędowych składanych drogą elektroniczną.

Przepisy projektu modyfikują też niektóre z przepisów kodeksu postępowania administracyjnego; m. in. strony postępowań administracyjnych mają mieć możliwość dostępu do akt swoich spraw poprzez Internet. Projektowana nowelizacja zakłada również dopuszczenie formy elektronicznej dla czynności administracyjnych, dla których aktualnie zastrzeżona jest forma pisemna, np. wezwania na rozprawę, sporządzenia przez urzędnika adnotacji, ustanowienia pełnomocnictwa, składania zeznań i wyjaśnień. Możliwe będzie poza tym składanie pism procesowych w formie dokumentu elektronicznego w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

W projekcie przewidziano też szereg rozwiązań, które mają zwiększyć możliwości korzystania z platformy ePUAP. Projektodawcy proponują m. in. rozszerzenie sieci punktów potwierdzenia profilu zaufanego ePUAP; obecnie można to zrobić jedynie w urzędzie, po wejściu w życie nowelizacji będzie to jednak dopuszczalne również w placówkach Poczty Polskiej i w bankach. Możliwość wystawiania usług na platformie ePUAP będą miały nie tylko instytucje publiczne, ale także inne podmioty, o ile realizują w ramach swojej działalności zadania publiczne. Rozbudowywany będzie więc zakres spraw, które obywatele będą mogli załatwiać za pośrednictwem platformy elektronicznej.

Jak podkreślają autorzy projektu, przygotowywana nowelizacja jest „kolejnym etapem budowania spójnego systemu, którego celem jest efektywne świadczenie usług dla obywateli i przedsiębiorców.” Projekt ma wkrótce trafić do laski marszałkowskiej.

Biuletyn Kompas - Instytut Spraw Publicznych