Zgodnie z art. 94 Konstytucji, organy samorządu terytorialnego mogą tworzyć akty prawa miejscowego jedynie na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach. Przepisy ustawy o samorządzie gminnym stanowią z kolei, że gminy są uprawnione do wydawania aktów prawa miejscowego w zakresie wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych. W oparciu o te regulacje wojewoda uznał, że rada gminy nowelizując statut przekroczyła granice upoważnienia ustawowego, a tym samym w istotny sposób naruszyła prawo. Dlatego też organ nadzoru uchylił postanowienie uchwały nakładające na radnych obowiązki w ramach utrzymywania kontaktów z mieszkańcami gminy. Warto dodać jednak, że pogląd wyrażony przez wojewodę (podobnie zresztą wypowiadały się też sądy administracyjne) nie jest podzielany przez wszystkich; w doktrynie można znaleźć opinie, że zasady i formy utrzymywania przez radnych „stałej więzi” z mieszkańcami jednostki samorządowej należą do materii statutowych jako sprawy z zakresu organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy rady i jej organów. Kwestia tego, jakie obowiązki – i w jaki sposób określone – powinni mieć radni w ramach utrzymywania kontaktów z mieszkańcami, może więc prowadzić do wątpliwości i rozbieżności w praktyce.

Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Instytut Spraw Publicznych, biuletyn Kompas