Ponadto projektowane przepisy wprowadzałyby szereg odstępstw od swobodnego wyboru kontrahenta i niejako zmuszałyby do wieloletniego korzystania z nabytej nieruchomości w ściśle określony sposób pod rygorem możliwości swoistego jej wywłaszczenia.

Zdaniem RPO te wszystkie argumenty wskazują, że istnieje ryzyko zbyt głębokiej ingerencji ustawodawcy w prawa właścicieli i ewentualnych nabywców nieruchomości rolnych. Projektowane rozwiązania miałyby zastosowanie do ogromnej liczby nieruchomości i bezpośrednio dotyczyłyby praw i wolności setek tysięcy obywateli.”

Podsumujmy:

Istnieje tu zakamuflowany mechanizm pułapka, prowadzący do przejęcia po kilku, lub kilkunastu, latach niemal stu procent nieruchomości prywatnych na wsi przez państwo. Jeżeli sprzedać nieruchomość można tylko rolnikowi indywidualnemu (i to nie każdemu, musi być sąsiadem, musi chcieć, mieć uprawnienia i mieć pieniądze), lub ANR, to wielu przypadkach jedyną możliwością będzie tylko sprzedaż na rzecz ANR (czyli państwu) i po cenie ustalonej przez ANR. Z każdą transakcją sprzedania ziemi przez rolnika Agencji Nieruchomości Rolnych, będzie ubywać rolników mogących być potencjalnymi kupcami, a więc będzie wzrastać liczba takich sytuacji, w których jedynym możliwym nabywcą będzie ANR. Po pewnym czasie, szansa sprzedania nieruchomości innemu nabywcy niż ANR będzie się zbliżać do zera. Tym bardziej, że nikt nowy, kto rolnikiem nie był, nie może nim zostać, bo aby kupić ziemię musi być rolnikiem od 5 lat i to w tej samej gminie, a skoro nie miał ziemi, to nie mógł być rolnikiem od 5 lat.

Projekt rażąco narusza prawa obywatelskie i unijne.

1. Dyskryminacja ze względu na miejsce zamieszkania. Mieszkaniec miasta może sprzedać, podarować, przekazać w spadku, swoją nieruchomość komu tylko chce, może ją użytkować jak tylko chce, może wykonywać zawód jaki chce itp. Mieszkaniec wsi ma tu ograniczone prawa.

2. Naruszenie prawa własności. Prawo własności jest ograniczone przez brak swobody dysponowania własną nieruchomością nie tylko w przypadku jej zbywania, ale także poprzez obowiązkowy sposób jej użytkowania (uprawa roli i nic więcej).

3. Naruszenia prawa do dziedziczenia. Ściśle określone ustawowo grono ew. spadkobierców (tylko „osoby bliskie”). Nie można zapisać nieruchomości np. fundacji Owsiaka, znajomemu…