W ogromnej większości przypadków sądy okręgowe i wojskowe sądy okręgowe pozytywnie rozpatrują wnioski o zarządzenie kontroli operacyjnej - twierdzi Artur Pietryka z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. I zastanawia się, czy nie robią tego zbyt mechanicznie.

Ekspert przypomina, że Trybunał Konstytucyjny rozpatruje wnioski Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Prokuratura Generalnego w tej sprawie (sygn. K 23/11). A chodzi w nim o uprawnienia Policji i służb specjalnych do stosowania różnego rodzaju technik operacyjnych (m.in. podsłuchów, pozyskiwania danych telekomunikacyjnych). Helsińska Fundacja Praw Człowieka w toczącym się postępowaniu przedstawiła analizę sądowej kontroli wniosków o zarządzenie tej kontroli.

Przypomniano w niej, że kontrola operacyjna prowadzona jest niejawnie i polega na m.in. kontrolowaniu korespondencji, zawartości przesyłek, a także na uzyskiwaniu i utrwalaniu treści rozmów telefonicznych lub innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych.

HFPC wystąpiła o udostępnienie informacji publicznej do wszystkich sądów okręgowych, wojskowych sądów okręgowych oraz większości podmiotów uprawnionych do wystąpienia o zarządzenie kontroli operacyjnej w Polsce.

- Z udostępnionych nam danych wynika przede wszystkim, że w ogromnej większości przypadków sądy okręgowe i wojskowe sądy okręgowe pozytywnie rozpatrują wnioski o zarządzenie kontroli operacyjnej" - mówi Artur Pietryka, autor analizy.

Dla przykładu w 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wyraził zgodę na zarządzenie kontroli operacyjnej przypadku 98,8 proc. wniosków kierowanych przez Szefa ABW (420 zgód przy 425 wnioskach), zaś w przypadku Szefa CBA w 100  proc. przypadków (łącznie 180 kontroli operacyjnych). Co ciekawe także, Sąd Okręgowy w Warszawie nigdy nie odmówił Generalnemu Inspektorowi Kontroli Skarbowej zarządzenia kontroli operacyjnej (125 kontroli operacyjnych w okresie od 1 października 2003 r. do 31 października 2012 r.).

Zdaniem Artura Partyki analiza przekazanych danych pokazuje również pewne momenty krytyczne, gdy stosowanie kontroli operacyjnej było szczególnie częste w pracy operacyjnej poszczególnych formacji. Dla przykładu w ABW i CBA najwięcej kontroli operacyjnych zarządzono w 2007 r., po czym z roku na rok następował spadek w tym zakresie.

W analizie przedstawionej Trybunałowi dokonano także próby ustalenia przyczyn zmian tendencji w stosowaniu kontroli operacyjnej, a także wskazano mankamenty w zakresie mechanizmu sądowej kontroli nad stosowaniem tego środka. Wśród przyczyn wysokiego wskaźnika zgód na zarządzenie kontroli operacyjnej w analizie wskazano, poszerzanie katalogów przestępstw, które można ścigać przy użyciu kontroli operacyjnej, a także mankamenty postępowania sądowego w tym zakresie.