Foto: T. Sienicki, wikipedia.org

Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 4 maja stwierdził, że nowa dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca wyrobów tytoniowych jest ważna. Zarówno daleko idące ujednolicenie opakowań, jak również przyszły zakaz papierosów mentolowych w Unii, a także szczególne przepisy dotyczące papierosów elektronicznych są zgodne z prawem.

Nowa dyrektywa z 2014 r. dotycząca wyrobów tytoniowych[1] ma na celu, z jednej strony, ułatwienie prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów przy uwzględnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego oraz, z drugiej strony, wypełnienie obowiązków Unii wynikających z ramowej konwencji WHO o ograniczeniu użycia tytoniu[2].

Dyrektywa ta przewiduje w szczególności zakaz, od dnia 20 maja 2020 r.[3], wprowadzania do obrotu wyrobów tytoniowych zawierających aromat charakterystyczny oraz ujednolicenie etykietowania i opakowań wyrobów tytoniowych. Ponadto, ustanawia ona szczególne regulacje dotyczące papierosów elektronicznych.

Polska, popierana przez Rumunię, zakwestionowała przed Trybunałem Sprawiedliwości zakaz papierosów mentolowych (sprawa C-358/14). W dwóch sprawach (C-477/14 i C-547/14) High Court of Justice (England & Wales), Queen's Bench Division (Administrative Court) [wysoki sąd (Anglia i Walia), wydział ławy królowej (izba administracyjna)] zwrócił się do Trybunału z pytaniami o ważność szeregu przepisów dyrektywy dotyczącej wyrobów tytoniowych.
Ogłoszonymi dzisiaj wyrokami Trybunał oddalił skargę Polski i potwierdził ważność przepisów dyrektywy, które zbadał.

Przede wszystkim, w odniesieniu do zakazu papierosów mentolowych, Trybunał stwierdził, że wyroby tytoniowe zawierające aromat charakterystyczny (niezależnie od tego, czy chodzi o mentol, czy inny aromat) odznaczają się analogicznymi cechami obiektywnymi oraz podobnymi skutkami w zakresie rozpoczynania konsumpcji tytoniu i utrzymywania palenia. Przypomniał on, że celem mentolu jest - w związku z jego przyjemnym aromatem - uatrakcyjnienie wyrobów tytoniowych dla konsumentów oraz że zmniejszenie atrakcyjności tych wyrobów może przyczynić się do ograniczenia palenia i uzależnienia zarówno u nowych konsumentów, jak również u konsumentów stałych.

Trybunał stwierdził ponadto, że w czasie przyjmowania dyrektywy istniały istotne rozbieżności między przepisami państw członkowskich, jako że niektóre z nich ustanowiły różne listy dozwolonych lub zakazanych aromatów, a inne nie ustanowiły szczególnych regulacji w tym zakresie. Jednocześnie, Trybunał stwierdził, że zakazując wprowadzania do obrotu wyrobów tytoniowych zawierających aromat charakterystyczny, dyrektywa zapobiega tego rodzaju niejednolitemu rozwojowi przepisów państw członkowskich. W konsekwencji Trybunał stwierdził, że tego rodzaju zakaz ułatwia prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów i jednocześnie nadaje się do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia, w szczególności w odniesieniu do młodych ludzi.
Ponadto Trybunał orzekł, że prawodawca Unii mógł zgodnie z prawem, w wykonaniu swego szerokiego zakresu uznania, ustanowić tego rodzaju zakaz, jako że mniej rygorystyczne środki zaproponowane przez Polskę nie są w takim samym stopniu zdatne do osiągnięcia zamierzonego celu. Zdaniem Trybunału ani podniesienie, jedynie w odniesieniu do wyrobów tytoniowych zawierających aromat charakterystyczny, ograniczenia wiekowego, po przekroczeniu którego dozwolona jest konsumpcja tych produktów, ani zakaz transgranicznej sprzedaży wyrobów tytoniowych, ani umieszczenie na etykiecie ostrzeżenia zdrowotnego wskazującego, że wyroby tytoniowe zawierające aromat charakterystyczny są tak samo szkodliwe dla zdrowia jak inne wyroby tytoniowe nie nadają się do tego, by obniżyć atrakcyjność tych produktów i w związku z tym zapobiec rozpoczynaniu konsumpcji tytoniu przez osoby, które przekroczyły już przyjęty limit wieku. Wreszcie Trybunał orzekł, że tego rodzaju zakaz nie narusza zasady pomocniczości.