Krzyż Katyński, Wojskowe Powązki w Warszawie

Rosja powinna była współpracować z Europejskim Trybunałem Praw Człowieka i traktować po ludzku bliskich ofiar masakry w Katyniu, orzekł 16 kwietnia 7-osobowy skład sędziów Trybunału.

Komunikat prasowy ETPC

W dzisiejszym wyroku Izby w sprawie Janowiec i inni przeciwko Rosji (skargi nr 55508/07 i 29520/09), który nie jest ostateczny, Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, większością głosów, że:

- nastąpiło naruszenie artykułu 3 (zakaz nieludzkiego traktowania) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w odniesieniu do dziesięciu skarżących (zob. końcowa część komunikatu prasowego), a w odniesieniu do pozostałych pięciu skarżących do naruszenia tego artykułu nie doszło; oraz

- Rosja naruszyła obowiązek współpracy z Trybunałem określony w art. 38 Konwencji.

- Trybunał nie ma jurysdykcji do zbadania zarzutu naruszenia art. 2 Konwencji (w zakresie obowiązku przeprowadzenia skutecznego śledztwa w sprawie zbrodni katyńskiej).

Zarzuty w sprawie dotyczyły braku skuteczności śledztwa prowadzonego przez władze rosyjskie w sprawie zbrodni katyńskiej w 1940 roku.

Podstawowe fakty

Skarżącymi jest 15 obywateli polskich, którzy są krewnymi 12 ofiar zbrodni katyńskiej. Wśród 12 ofiar byli oficerowie policji i wojska polskiego, lekarz wojskowy i dyrektor szkoły podstawowej. Po najeździe Armii Czerwonej na Polskę we wrześniu 1939 r. zostali oni umieszczeni w sowieckich obozach lub więzieniach, a następnie zamordowani przez tajne służby bez sądu w kwietniu i maju 1940 r. razem z ponad 21,000 innych ofiar. Zostali oni pogrzebani w zbiorowych grobach w lesie katyńskim niedaleko Smoleńska oraz w Miednoje i Piatichatki.

Śledztwo w sprawie masakry zostało wszczęte w 1990 r. i umorzone decyzją z 2004 r. Postanowienie o umorzeniu śledztwa pozostaje objęte do dziś tajemnicą państwową i nie zostało ono udostępnione skarżącym. Wielokrotne prośby skarżących o możliwość zapoznania się z tym postanowieniem oraz zdjęcie z niego klauzuli tajności były stale odrzucane przez sądy rosyjskie, które uznały, m.in., że skoro skarżącym nie przyznano statusu pokrzywdzonych, nie mają oni prawa do zapoznania się z materiałami śledztwa. Podobnie, wnioski skarżących o rehabilitację ich krewnych zostały odrzucone przez Biuro Głównego Prokuratora Woskowego oraz sądy.