Strona główna > Publicystyka

Publicystyka


Stefan Małecki-Tepicht| 2015.01.28

O wartościach

Arystoteles| David Hume| dobro| Henryk Elzenberg| Immanuel Kant| Leszek Kołakowski| mit| Platon| Roman Ingarden| sprawiedliwość| Stefan Themerson| Tora| Władysław Tatarkiewicz

włącz czytnik

To w imię wartości prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, mając na względzie dobro wspólne wszystkich obywateli ustanowiona została Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa. To instytucje społeczne – suwerenne demokratyczne państwo, Konstytucja RP, i stanowione prawa – są to tylko środki służące realizacji celów, które  krok po kroku zbliżać nas mają do owych wartości.

Jest tak, że instytucje – to ludzie. Ludzie, którzy powinni mieć na uwadze, że: „świat jest doskonały przez swą niedoskonałość” i inny nie będzie, mimo że:

1) idea Dobra […] jest ona przyczyną wszystkiego, co słuszne i piękne[…] i rodzi prawdę i rozum, i musi ją dojrzeć ten, który ma postępować rozumnie w życiu prywatnym lub w publicznym;

2) sprawiedliwość jest cnotą moralną po prostu dlatego, że zmierza ona do tego co dobre dla ludzi;

to, jak powiadał Immanuel Kant

3) Z pokrzywionego drzewa człowieczeństwa nie da się wyciosać nic prostego

To dlatego – mając na uwadze owe Kantowskie „pokrzywione drzewo człowieczeństwa” – ma rację Stefan Themerson, że „trudno znaleźć tak szczytny cel, który bardziej wart byłby drgnienia serca niż przyzwoitość środków. Zważywszy bowiem wszystko, przyzwoitość środków to właśnie  j e s t  cel nad cele”[35].  

Albowiem, to nie cel uświęca środki – a środki świadczą o celu. Przyzwoitość środków – to program minimum.

Trybunał Konstytucyjny jest szczególną instytucją – jest strażnikiem wartości.

A owych wartości strzeże – mając w pełni na uwadze wszelkie środki i sposoby, których chwytają się ludzie władzy w swym dążenia do realizacji często swych własnych celów.

[1] Michał Arct, Słownik ilustrowany języka polskiego. Wydawnictwo M.Arcta w Warszawie 1916, s. 52, 190 i 538
2] Platon, Państwo, Prawa, Księga VII, Kęty 2001, Wydawnictwo Antyk, s.222-224.
[3] Arystoteles, Metafizyka, Księga Delta, V,16,1021b, 12n, za: Władysław Tatarkiewicz, O doskonałości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976, s.9
[4] Dawid Hume, Traktat o naturze ludzkiej, Tłumaczył Czesław Znamierowski, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1952 s. 182
[5] Immanuel Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, przełożył Mścisław Wartenberg, Kęty 2001, Wydawnictwo ANTYK, s. 31
[6] Władysław Tatarkiewicz, op.cit. s.8
[7] Władysław Tatarkiewicz, O doskonałości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976, s.16-18
[8] Leszek Kołakowski, Obecność mitu, Przedruk Instytut Literacki, Paryż 1972, Wydawnictwo ABC, Kraków 1981, s.12 i 13.
[9] TORA, Pięcioksiąg Mojżesza, Tłumaczenie Izaak Cyklow, Kraków, Nakładem tłomacza, w drukarni Józefa Fischera, 1895, Reprint Wydawnictwo Austeria, Kraków 2006, s. 11
[10] Pismo Święte, Stary Testament, Księga Przysłów, 16.4. Księgarnia Św.Wojciecha, Poznań 2000, s.368.
[11] Leszek Kołakowski, op.cit. s.15
[12] Leszek Kołakowski, op.cit. s.16
[13] Henryk Elzenberg, Wartość i człowiek, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2005, s.36
[14] Arystoteles, Dzieła tom 5, Etyka nikomachejska, Księga druga, Przekład Wstęp i komentarze Daniela Gromaska, Leopold Regner, Witold Wróblewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, 103 i 111.
[15] Arystoteles, op.cit. s 112 i113.
[16] Arystoteles, op.cit. s 131.
[17] Arystoteles, Dzieła tom 6, List do Aleksandra Wielkiego, Przekład Wstęp i komentarze Maria Chigerowa, Ewa Głębicka, Ryszard Kulesza, Kazimierz Leśniak, Witold Olszewski, Ludwik Piotrowicz, Henryk Podbielski, Mikołaj Szymański, Bogumiła Świtalska, Posłowie Henryk Podbielski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001 s.836
[18] Henryk Elzenberg, Wartość i człowiek, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2005, s.18
[19] Roman Ingarden, Książeczka o człowieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1987 s.99
[20] Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, 2 kwietnia 1997 r. Preambuła.
[21] Dawid Hume, Traktat o naturze ludzkiej, Tłumaczył Czesław Znamierowski, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1952 s. 182 – 184.
[22] David Hume, op.cit.195.
[23] David Hume, op.cit.221.
[24] David Hume, op.cit.222
[25] David Hume, op.cit.305
[26] Immanuel Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, przełożył Mścisław Wartenberg, Kęty 2001, Wydawnictwo ANTYK, s. 29
[27] Immanuel Kant, Op.cit. s. 29
[28] Immanuel Kant, Op.cit. s. 38
[29] Immanuel Kant, Op.cit, s. 56
[30] Immanuel Kant, Krytyka praktycznego rozumu, przełożył oraz przedmową i przypisami opatrzył Jerzy Gałecki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2004, s. 256-258.
[31] Klemens Szaniawski, Racjonalność jako wartość, w O nauce, rozumowaniu i wartościach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s.539
[32] Klemens Szaniawski, Op.cit. 536
[33] Marks i Engels, Manifest komunistyczny, Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”, Warszawa 1948, s.113
[34] Isaiah Berlin, Pokrzywione drzewo człowieczeństwa, przełożyli Magda Pietrzak-Merta, Maciej Tański, Prószyński i S-ka SA, Warszawa 2004, s.17.
[35] Stefan Themerson, Cel nad cele, ze strony internetowej Kulturologia XX  wieku,  http://www.kulturologia.uw.edu.pl/page.php?page=tekst&haslo=themerson (wejście 23.01.2015)

Poprzednia … 12131415 Następna

Publicystyka

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.

 
 
 

Załączniki

Brak załączników do artykułu.

 
 
 

Komentarze

Brak komentarzy.