Świat



HFPC – kryzysy konstytucyjne związane z działalnością sądów konstytucyjnych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej

amicus curiae| Fidesz| HFPC| Mołdawia| Rumunia| Słowacja| Viktor Orbán| Węgry

włącz czytnik

Z kolei w wyroku z 28 grudnia 2012 r. uchylił znaczną część Przepisów Przejściowych do nowej konstytucji. Zostały one uchwalone tuż przed wejściem w życie nowej Konstytucji, jednak wbrew nazwie ich celem nie było wyłącznie uregulowanie kwestii związanych ze zmianą starej konstytucji na nową, ale dodanie szeregu nowych przepisów rangi konstytucyjnej, bez dokonywania formalnej zmiany treści Ustawy Zasadniczej. Aby rozwiać wątpliwości co do statusu prawnego Przepisów Przejściowych, parlament uchwalił Pierwszą Poprawkę do nowej konstytucji, która wprost stanowiła, że stanowią one część Ustawy Zasadniczej. Co więcej, w listopadzie 2012 r. parlament jeszcze zmienił treść Przepisów Przejściowych w zakresie regulacji dotyczących prawa wyborczego. Przepisy Przejściowe zostały zaskarżone do Sądu Konstytucyjnego przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Sąd Konstytucyjny uznał, wbrew Pierwszej Poprawce, że Przepisy Przejściowe nie stanowiły części Ustawy Zasadniczej. Nie były one bowiem ustawą o zmianie konstytucji, gdyż nie zostały inkorporowane do jej treści, lecz pozostawały niejako „na zewnątrz” Ustawy Zasadniczej. Sytuacja, w której za pomocą takich regulacji można byłoby zmieniać treść konstytucji bez zmiany samej konstytucji byłaby niedopuszczalna i godziłaby w pewność prawa. Sąd Konstytucyjny wskazał, że Ustawa Zasadnicza może być zmieniana wyłącznie w drodze poprawek do konstytucji, a więc takich regulacji, które dokonują modyfikacji jej treści i są do niej inkorporowane. Przepisy przejściowe, do wydania których upoważniał pkt 3 przepisów końcowych nowej Ustawy Zasadniczej, są ograniczone pod względem treściowym do kwestii związanych z wdrożeniem w życie nowej konstytucji oraz pod względem czasowym do okresu implementacji Ustawy Zasadniczej. Jeżeli więc Parlament uchwali przepisy przejściowe z naruszeniem tych dwóch ograniczeń, to wykroczy poza swoje konstytucyjne kompetencje, a tym samym złamie Ustawę Zasadniczą. Na tej podstawie Sąd Konstytucyjny dokonał analizy treści Przepisów Przejściowych i uchylił te ich postanowienia, które wykraczały poza kompetencję parlamentu do stanowienia przepisów intertemporalnych do Ustawy Zasadniczej.

Odpowiedzią rządu na niezależną postawę Sądu Konstytucyjnego było uchwalenie w marcu 2013 r. Czwartej Poprawki do nowej Konstytucji. Poprawka ta miała bardzo szeroki zakres, a jednym z jej celów było odwrócenie skutków niekorzystnych dla Fideszu wyroków Sądu Konstytucyjnego poprzez umocowanie na poziomie ustawy zasadniczej norm uznanych za niekonstytucyjne. W tym zakresie wprowadzono do Konstytucji m.in. przepisy zezwalające na wprowadzanie sankcji wobec bezdomnych (jak już wspomniano, wcześniejszy przepis ustawowy został uznany za niekonstytucyjny), definiujące rodzinę jako związek małżeński lub relacje między rodzicami a dziećmi (wcześniej podobna definicja zawarta w ustawie również została uznana za niekonstytucyjną), utrudniające rejestrację nowych kościołów i związków wyznaniowych (co również było odpowiedzią na wyrok Sądu Konstytucyjnego uchylający ustawę Fideszu), zakazujące reklam partii politycznych w prywatnych mediach (również w odpowiedzi na wcześniejszy wyrok Sądu Konstytucyjnego uznający taki zabieg na poziomie ustawowym za niezgodny z Konstytucją), zezwalające parlamentowi na zobowiązanie studentów pobierających stypendia państwowe do ich „odpracowania” w kraju po studiach (także wbrew wcześniejszemu wyrokowi Sądu Konstytucyjnego). W pozycję Sądu Konstytucyjnego wymierzony był także przepis uchylający wszystkie jego wyroki wydane przed dniem wejścia w życie nowej Konstytucji. Orzeczenia te nie miały utracić wywołanego skutku prawnego (tj. nie doszło do „odżycia” norm uznanych za niekonstytucyjne), lecz Sąd Konstytucyjny nie mógł się do nich odwoływać w nowych wyrokach. Ponadto, do Konstytucji wprowadzono przepis, który uprawniał Sąd Konstytucyjny do kontroli konstytucyjności poprawek do Konstytucji wyłącznie pod kątem prawidłowości trybu, w jakim zostały uchwalone. Przepis ten był bezpośrednią odpowiedzią na wspomniany powyżej wyrok w sprawie Przepisów Przejściowych, w uzasadnieniu którego Sąd Konstytucyjny nie wykluczył, że w przyszłości mógłby dokonywać kontroli poprawek pod względem ich zgodności treściowej z Ustawą Zasadniczą. Ustanowiono także bardzo krótki, 30-dniowy termin na rozpatrzenie przez Sąd Konstytucyjny pytań prawnych kierowanych przez sądy.

Świat

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.

 
 
 

Załączniki

Brak załączników do artykułu.

 
 
 

Komentarze

Brak komentarzy.