28 czerwca 2007 - prezydent L. Kaczyński wśród nowomianowanych sędziów. Foto: Wikipedia.org

Czterech sędziów niepowołanych na stanowiska w 2007 r. złożyło skargi do Trybunału Konstytucyjnego.  Skarżący reprezentowani są pro bono przez adw. Marcina Ciemińskiego z Kancelarii Clifford Chance oraz r.pr. Patricka Radzimierskiego i adw. Agnieszkę Wardak z Kancelarii Salans.

Sprawa rozpoczęła się w 2005 r., w którym dziewięcioro sędziów i asesorów złożyło wnioski o powołanie na stanowiska sędziowskie. Zgodnie z procedurą, zgłoszone kandydatury zostały przedstawione Ministrowi Sprawiedliwości oraz Krajowej Radzie Sądownictwa. Po pozytywnym rozpatrzeniu i ocenie przedłożonych kandydatur, KRS przekazała Prezydentowi wnioski o powołanie tych osób na wskazane stanowiska.

Decyzja odmowna w tym zakresie została wydana dopiero w sierpniu 2007 r. Kancelaria Prezydenta poinformowała, że Prezydent Lech Kaczyński nie zdecydował się na powołanie wnioskodawców na stanowiska sędziowskie. Pismo nie zawierało uzasadnienia. Formalne postanowienie o odmowie nominacji 9 osób, które zostało opublikowane w Monitorze Polskim, Prezydent wydał dopiero 3 stycznia 2008 r.

Sprawa była następnie rozpatrywana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, który odrzucił wniesione skargi na bezczynność organu argumentując, że powołując sędziów Prezydent nie działa jako organ administracji publicznej, w związku z czym WSA nie jest w przedmiotowej sprawie właściwy.

W październiku 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargi kasacyjne. NSA podkreślił m.in., że pozycja ustrojowa Prezydenta prowadzi do wniosku, iż powoływanie obsady personalnej organów wymiaru sprawiedliwości przez Prezydenta nie stanowi działalności administracji publicznej.

W związku z tym, czworo niepowołanych sędziów złożyło w lutym 2013 r. skargi konstytucyjne. W skargach zarzucili niekonstytucyjność art. 55 § 1 Ustawy prawo o ustroju sądów powszechnych, w brzmieniu obowiązującym do 4 maja 2009 r. (dotyczący powoływania sędziów przez Prezydenta na wniosek KRS) w zakresie, w jakim nie przewidywał podania przez Prezydenta uzasadnienia decyzji odmownej, dotyczącej powołania na stanowisko sędziego, a także nie przewidywał możliwości zaskarżenia postanowienia Prezydenta w tym przedmiocie.

Skarżący zarzucili niezgodność przywoływanego przepisu z szeregiem artykułów Konstytucji. Wskazywali m.in. na niezgodność z art. 179 Konstytucji z uwagi na fakt, że na gruncie polskich regulacji prawnych Prezydentowi nie przysługuje prawo do wydania decyzji odmownej w sytuacji, w której kandydat na sędziego uzyskał pozytywną opinię KRS. Podniesiono również, że brak możliwości odwołania się od decyzji Prezydenta narusza konstytucyjnie gwarantowane prawo do sądu.