2. Art. 12 ust. 2 - zgoda Prezydenta na stwierdzenie wygaśnięcia mandatu sędziego TK

Rozwiązanie przewidziane w art. 12 ust. 2 projektowanej ustawy budzi dwie istotne wątpliwości konstytucyjne. Po pierwsze, zakłada ingerencję organu władzy wykonawczej (Prezydenta) w procedurę wykonania prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego. Ingerencja ta prowadzi do pozbawienia go skutków prawnych przez niewyrażenie zgody na jego wykonanie, tj. wygaszenie mandatu sędziego TK dyscyplinarnie usuniętego ze stanowiska. Po drugie, uzależnienie wykonania prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego wydanego przez TK od zgody Prezydenta stanowi niedopuszczalną ingerencję władzy wykonawczej w niezależność władzy sądowniczej (art. 173 Konstytucji), a tym samym w zasadę podziału i równowagi władz (art. 10 Konstytucji), oraz w zasadę niezawisłości sędziów TK (art. 195 ust. 1 Konstytucji). Jedną z gwarancji niezależności władzy sądowniczej i niezawisłości sędziów jest własne sądownictwo dyscyplinarne (zob. np. wyrok z 9 marca 2016 r., K 47/15, cz. III, pkt 6.1.7 uzasadnienia).

Zasadność powyższej oceny rozwiązań przyjętych w art. 12 ust. 2 projektu ustawy potwierdza analiza wyroku TK z 9 marca 2016 r., K 47/15 (zob. cz. III, pkt 6.2.8 uzasadnienia). Trybunał orzekł wówczas, że przyznanie Sejmowi kompetencji w zakresie złożenia sędziego TK z urzędu w ramach szczególnej procedury, która może być zainicjowana m.in. na wniosek Prezydenta lub Ministra Sprawiedliwości, narusza zasadę niezależności Trybunału (art. 173 Konstytucji), zasadę podziału i równowagi władz (art. 10 ust. 1 Konstytucji) oraz zasadę niezawisłości sędziów TK (art. 195 ust. 1 Konstytucji). Procedura ta de facto miała zastąpić postępowanie dyscyplinarne, w ramach którego TK orzekał karę dyscyplinarną złożenia sędziego TK z urzędu. W uzasadnieniu wyroku TK wskazał, że „Sejm, jako organ władzy ustawodawczej, może oddziaływać na organy władzy sądowniczej, w tym Trybunał Konstytucyjny, jedynie w granicach nienaruszających odrębności władzy sądowniczej, przede wszystkim w sytuacjach określonych w Konstytucji (...). Rola Sejmu została ustrojowo ograniczona do wyboru sędziów Trybunału. Po dokonaniu wyboru sędziego Sejm definitywnie traci wpływ na status sędziego TK” (cz. III, pkt 6.2.8 uzasadnienia).