Przystępując do orzekania Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że wraz z wejściem w życie ustawy z 22 lipca 2016 r. o Trybunale Konstytucyjnym, moc utraciła obowiązująca ustawa z 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Trybunał uwzględnił, że w wyroku z 11 sierpnia 2016 r. w sprawie K 39/16 orzeczono o niekonstytucyjności części przepisów ustawy o TK z 2016 r. Wraz z publicznym ogłoszeniem wyroku w sprawie K 39/16, przepisy uznane za niezgodne z konstytucją utraciły przymiot domniemania konstytucyjności. Nie mogły zatem znaleźć dalszego zastosowania w postępowaniu przed Trybunałem. Zważywszy, że postępowanie zostało wszczęte wnioskiem z 12 sierpnia 2016 r., a więc już po publicznym ogłoszeniu wyroku w sprawie K 39/16 oraz po publikacji ustawy o TK z 2016 r. w Dzienniku Ustaw, ale przed jej wejściem w życie, zastosowanie znalazł art. 83 ust. 1 ustawy o TK z 2016 r. Wyrażona w nim zasada bezpośredniego działania prawa nowego nie podważa – jak orzekł Trybunał Konstytucyjny w sprawie K 39/16 – skuteczności czynności procesowych dokonanych przed wejściem w życie ustawy o TK z 2016 r.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że ustawowy nakaz przedstawienia Prezydentowi RP przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego trzech kandydatów na stanowisko prezesa i wiceprezesa TK nie narusza konstytucyjnych wzorców kontroli. Art. 197 konstytucji upoważnia ustawodawcę do uregulowania „organizacji Trybunału Konstytucyjnego”, a zatem również i organizacji jego organów wewnętrznych, w tym Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK. Konstytucja nie wskazuje wprost liczby kandydatów na prezesa i wiceprezesa Trybunału. Uwzględniając przyjętą w sprawie K 34/15 wykładnię art. 194 ust. 2 konstytucji, Trybunał stwierdził, że gdyby przedstawienie przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK dwóch kandydatów było jedynym dopuszczalnym konstytucyjnie rozwiązaniem ustawowym, to expressis verbis zostałoby wskazane przez ustrojodawcę. Zarazem Trybunał stwierdził, że skoro wykładnia językowa art. 194 ust. 2 konstytucji prowadzi do wniosku, że ustrojodawca dopuścił możliwość wprowadzania wymogu dwóch lub trzech kandydatów, wykluczone jest zwiększenie tej liczby, ze względu na zasady podziału władzy, odrębności i niezależności władzy sądowniczej. Wybór ustrojodawcy należy rozumieć w kategoriach wyjątku konstytucyjnego, który nie może podlegać jakiemukolwiek rozszerzeniu w toku tworzenia prawa przez ustawodawcę albo jego stosowania przez inne, choćby i konstytucyjne, organy państwa. W ocenie Trybunału zakwestionowany przepis, w części obejmującej słowo „trzech”, nie narusza sam w sobie konstytucyjnych wymogów zapewnienia sprawności, rzetelności i efektywności procedury wyborczej. Dopiero korelacja liczby kandydatów przedstawionych Prezydentowi, liczby głosów przysługujących sędziom TK w trakcie wyboru kandydatów oraz zasad tego wyboru bezpośrednio wpływa na zakres kompetencji Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK oraz możliwość wypełniania przez ten organ konstytucyjnych funkcji.