60. posiedzenie Senatu. Foto: K. Czerwinska, Kancelaria Senatu RP

7 sierpnia 2014 r. zakończyło się 60. dwudniowe posiedzenie Senatu.

Senat przeprowadził drugie czytanie czterech senackich projektów ustaw. Izba podjęła uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o kuratorach sądowych, opracowanego  przez senacką Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Celem projektu jest rozszerzenie kręgu podmiotów, spośród których kuratorzy sądowi mają prawo ustanowienia obrońców wedle ich wyboru, w postępowaniu dyscyplinarnym. Zaproponowano, aby poza kuratorami zawodowymi w katalogu znaleźli się także adwokaci oraz radcowie prawni. Na zawężenie kręgu osób, które mogą reprezentować kuratora w toczącym się przeciwko niemu postępowaniu dyscyplinarnym, z pominięciem profesjonalnych pełnomocników, zwrócił uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich. Przywołał on jednocześnie analogiczne orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który analizując podobny przypadek w odniesieniu do Naczelnej Izby Kontroli, stwierdził, iż jest to naruszenie zasady proporcjonalności, które może negatywnie rzutować na efektywne wykonywanie prawa do obrony.

Senat podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, przygotowanego przez senacką Komisję Ustawodawczą. Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Ustawę do Trybunału zaskarżył Rzecznik Praw Obywatelskich. Trybunał stwierdził, iż art. 8 pkt 3 ustawy upoważniający spółdzielnię mieszkaniową do uregulowania w statucie zasad rozliczenia z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego, będącego ekwiwalentem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, w sytuacjach, gdy sam lokal mieszkalny nie podlega zbyciu w drodze przetargu, budzi wątpliwości co do zgodności z zasadą poprawnej legislacji i zasadą sprawiedliwości społecznej. Niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji polega na tym, że rozciąga ona moc wiążącą statutu spółdzielni na osoby, które w ogóle nie są jej członkami i nie mają żadnego wpływu na treść uchwalonego statutu, ani nie mogą poddać jego postanowień kontroli sądowej. Z kolei naruszenie zasady poprawnej legislacji polega na odesłaniu całego kompleksu zagadnień związanych z rozliczeniem wkładu mieszkaniowego do uregulowania w statucie spółdzielni, który nie jest aktem powszechnie obowiązującego prawa i nie ma mocy wiążącej wobec wszystkich potencjalnych beneficjentów, a ponadto  pozostawia zbyt dużą swobodę w kwestii ukształtowania treści prawa majątkowego (wierzytelności z tytułu wkładu mieszkaniowego) organom spółdzielni mieszkaniowej. Nie pozwala beneficjentom przyznanych przez ustawę roszczeń o wypłatę wkładu mieszkaniowego dokonać samodzielnej oceny wartości ich wierzytelności, stawiając ich w sytuacji niepewności co do faktycznej treści służącego im prawa majątkowego. Kwestionowany przepis nie gwarantuje więc należytej ochrony prawu do wkładu mieszkaniowego będącemu prawem majątkowym. Celem senackiego projektu jest uregulowanie sposobu ustalania wysokości wkładu oraz zwracanej wartości wkładu w przypadku, gdy lokal mieszkalny nie podlega zbyciu w drodze przetargu. Przywraca on stan prawny obowiązujący przed wejściem w życie zakwestionowanej nowelizacji. Od dnia jego wejścia w życie członkowie i spadkobiercy będą mogli liczyć na uzyskanie zwrotu wkładu z tytułu spółdzielczego lokatorskiego prawa w jego rynkowej wartości. Rynkową wartość (nie niższą i nie wyższą) będzie płaciła też osoba przejmująca prawa do lokalu.