W reakcji na podpisane przez Ministra Sprawiedliwości Rozporządzenie z dnia 5 października 2012 r. ws. zniesienia niektórych sądów rejonowych, dwa stowarzyszenia sędziowskie: „Iustitia” i „Themis” podjęły uchwały, w których krytycznie odnoszą się do decyzji Ministra. Nie wszystkie argumenty zawarte w tych uchwałach mają wymiar merytoryczny. Inne – mijają się z prawdą.

Dlatego poniżej pragniemy przedstawić stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości do wybranych argumentów zawartych w obu – wspomnianych wyżej – uchwałach:

W odniesieniu do pojawiąjącego się w uchwale Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” zarzutu naruszenia art. 180 Konstytucji RP, należy przypomnieć, iż z reguły każda zmiana organizacyjna w sądownictwie niesie za sobą możliwość zmiany właściwości rzeczowej spraw w których sędzia orzeka (np. likwidacja wydziałów czy pionów), jak i obszaru właściwości miejscowej (zniesienie sądu). Podobną argumentację można zastosować w przypadku tworzenia np. wydziałów zamiejscowych nie w wyniku likwidacji sądu. Zaprezentowany w uchwale sposób argumentacji czyni iluzorycznym uprawnienie Ministra Sprawiedliwości w zakresie dokonywania zmian organizacyjnych.

Odnośnie dyrektorów sądów wskazać należy, iż jedynie w dwudziestu kilku sądach przejmujących brak jest obecnie kierowników finansowych. Przy skali połączonych jednostek ich etatyzacja uzasadniać będzie powołanie kierownika między innymi w celu odciążenia od części obowiązków prezesów sądów.

W nawiązaniu do uchwały Zarządu Stowarzyszenia Sędziów „Themis” z dnia 7 października 2012 r., wprost trudno uznać za trafne pytanie o konkretne efekty reorganizacji. Przykłady można bowiem mnożyć. Zabezpieczenie prawidłowego funkcjonowania pionów orzeczniczych przy dążeniu do specjalizacji sędziów, co w sądach o limicie do 9 etatów było znacznie utrudnione. Stworzenie możliwości delegacji dla sędziów z tych sądów do jednostek wyższego szczebla, co w wielu przypadkach nie było możliwie z uwagi na wielkość jednostki. Racjonalniejsze wykorzystanie kadry w wyniku łącznej analizy obciążeniu połączonych sądów i możliwość odzyskania etatów, co w przypadku pojedynczych sądów nie miałoby miejsca. Ograniczenie sprawozdawczości na poziomie sądów (mniejsza liczba sądów rejonowych) i łatwiejszy nadzór nad mniejszą liczbą jednostek. Możliwość orzekania przez sędziów na szerszym obszarze właściwości (wynik łączenia sądów)- mobilność kadry.