Czy wybory staną się bardziej przejrzyste dzięki kamerom i przezroczystym urnom? Co podczas kolejnych elekcji może zmienić się dla osób niepełnosprawnych? Złożony w sejmie prezydencki projekt nowelizacji kodeksu wyborczego przeszedł właściwie bez echa. Szkoda, bo potrzebujemy realnej debaty i gruntownych zmian w prawie wyborczym, a nie kolejnych pozorowanych ruchów, mających głównie tłumić wybuchające pożary.

Proponowane zmiany, czyli szklanka w połowie pełna

Prezydencki projekt dobrze obrazuje, co w głowach ekspertów, polityków i najwyższych władz tego kraju pozostało po fali oskarżeń i krytyki organizacji procesu wyborczego, które zdominowały krajową debatę publiczną w listopadzie i grudniu ubiegłego roku. Stąd, celem wielu z zaproponowanych w nowelizacji rozwiązań ma być zwiększenie przejrzystości procesu wyborczego. Temu ma służyć wprowadzenie przezroczystych urn i możliwości rejestrowania przez mężów zaufania prac obwodowych komisji wyborczych związanych z ustalaniem wyników głosowania. Jak się jednak wydaje, oba rozwiązania mogą mieć znaczenie w głównej mierze psychologiczne. Być może istotnie będą one zwiększać nasze poczucie pewności, co do uczciwości i rzetelności wyborów. Trudno jednak w istocie stwierdzić, jak realnie miałyby się do tego przyczyniać, poza wytrąceniem z rąk opozycji części argumentów dotyczących braku przejrzystości procesu głosowania. Z pewnością realny będzie natomiast koszt wymiany urn wyborczych. Szacuje się, że wyniesie on około 28 mln złotych, a to przecież nie jedyne związane z taką zmianą wydatki, które trzeba będzie ponieść.

Pozytywnie należy ocenić dwie dalsze propozycje. Wprowadzenie kadencyjności członków PKW i zwiększenie kontroli jej przewodniczącego nad odpowiedzialnym za administracyjną stronę przeprowadzenia wyborów Krajowym Biurem Wyborczym powinno zwiększyć sprawność funkcjonowania organów wyborczych. Przywrócenie obowiązku wskazywania w protokołach obwodowych komisji wyborczych przyczyn nieważności oddanych głosów pozwoli wyjaśnić, w jakim stopniu Polacy głosowali błędnie z powodu swej niewiedzy, a ilu z nich świadomie oddało puste głosy.
Można zrozumieć intencję proponowanego w nowelizacji powrotu do głosowania za pomocą kart jednostronnych i rezygnację ze stosowania karty w formie broszurowej. Szkoda tylko, że wcześniej nie zweryfikowano hipotezy mówiącej o tym, że kształt karty do głosowania mógł być istotną przyczyną oddawania nieważnych głosów. Niestety przy okazji złożenia projektu nowelizacji nikt nic na ten temat nie wyjaśnia.