Helsińska Fundacja Praw Człowieka po raz kolejny zwróciła uwagę Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na praktykę wydaleń cudzoziemców przed rozstrzygnięciem ich sprawy dotyczącej odmowy statusu uchodźcy przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

W odpowiedzi MSW zgodziło się z HFPC i wydało zalecenie Komendantowi Głównemu Straży Granicznej, aby jeszcze przed wejściem w życie nowych przepisów Straż Graniczna powstrzymywała się od organizowania deportacji, gdy cudzoziemiec oczekuje na rozstrzygnięcie przez Sąd kwestii zasadności wstrzymania wydalenia.

Tym razem sprawa dotyczyła samotnej kobiety z dwojgiem małych dzieci. Została ona wydalona z Polski, mimo że skarga na odmowną decyzję uchodźczą została wniesiona do WSA i wniosek o wstrzymanie wykonania wydalenia nie został jeszcze rozpatrzony. Dowiedziawszy się o terminie deportacji, prawnik HFPC przygotował pismo do Sądu, wnioskując o wydanie postanowienie dotyczącego ewentualnego wstrzymania wykonania wydalenia w trybie pilnym. W konsekwencji braku odpowiedzi, cudzoziemka wraz z dziećmi została wydalona kilka dni później.

HFPC wielokrotnie już zgłaszała podobne przypadki. Praktyka polskich organów w tym zakresie stała się przyczyną wstrzymania przekazania cudzoziemca z Holandii do Polski w ramach tzw. procedury dublińskiej – Sąd w Hadze podniósł, że Polska narusza prawo do skutecznego środka odwoławczego przed sądem (art. 47 Karty Praw Podstawowych) oraz ryzykuje w ten sposób niewypełnienie zobowiązań wynikających z zasady non-refoulement, czyli zakazu odsyłania cudzoziemca do kraju, w którym grozi mu prześladowanie.

Ostatecznie w ramach prac nad nową ustawą o cudzoziemcach, HFPC udało się doprowadzić do zmiany prawa w tym zakresie – złożenie przez cudzoziemca skargi do WSA wraz z wnioskiem o wstrzymanie wykonania decyzji będzie skutkowało niemożnością wydalenia do czasu rozpatrzenia wniosku o wstrzymanie przez Sąd. Jednak ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach wchodzi w życie dnia 1 maja 2014 r., a dotychczasowa praktyka została utrzymana. Dlatego HFPC opisując przypadek wydalenia obywatelki Federacji Rosyjskiej wskazała na potrzebę jej zmiany już obecnie.

„Jesteśmy zadowoleni z odpowiedzi MSW i wydania zaleceń Straży Granicznej, ponieważ  ich wypełnienie zagwarantuje przestrzeganie podstawowych praw cudzoziemców – na taką konieczność wskazujemy od dłuższego czasu, niezależnie od tego, na jaki termin zostało zaplanowane wejście w życie nowych przepisów.” – mówi Karolina Rusiłowicz, prawniczka HFPC. „Niestety jednak zmiana ta nie pomoże już naszej klientce, z którą nie mamy możliwości się skontaktować po wydaleniu z Polski.”
HFPC