3. Czechy

Większość państw Europy Środkowo-Wschodniej po 1989 r. zdecydowała się przy­jąć niezależny lub mieszany (Węgry i Słowacja) model administracji wyborczej. Jedy­ny wyjątek stanowi Republika Czeska, gdzie administracja wyborcza powiązana jest z rządem. Wybory parlamentarne są zarządzane przez wiele różnych instytucji, począw­szy od Centralnej Komisji Wyborczej (Üstredm volebnikomise, dalej: CKW), Minister­stwa Spraw Wewnętrznych, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Czeskiego Urzędu Sta­tystycznego [dalej: CUS], urzędów powiatowych położonych w każdym okręgu wyborczym, urzędów miejskich, burmistrzów oraz komisji w lokalach wyborczych. Na szczycie struktury administracji wyborczej stoi CKW — składająca się z 10 człon­ków powoływanych z różnych instytucji państwowych odpowiedzialnych za organizację wyborów — którą kieruje minister spraw wewnętrznych. CKW koordynuje i organizuje wybory oraz wdraża w życie przepisy wyborcze. Spotkania odbywają się doraźnie. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych ustanawia wytyczne dotyczące technicz­nych aspektów organizacji wyborów.

Kolejnym poziomem administracji wyborczej w Czechach są komisje w lokalach wyborczych (około 15 tys.), które organizują i przeprowadzają czynności wyborcze (otwarcie lokalu, głosowanie, liczenie głosów). Lokalna komisja składa się z przedsta­wicieli organizacji politycznych, które mogą wyznaczyć jednego członka oraz jednego zastępcę do każdej komisji. W przypadku gdy partie polityczne nie powołają odpowied­niej liczby osób (czterech, pięciu członków), burmistrz wyznacza członków komisji. CUS to kluczowa instytucja w strukturze administracji wyborczej, która odpowiada za przetwarzanie i prezentowanie wyników wyborów. Władze municypalne zapewniają lokalom wyborczym wyposażenie, a CUS odpowiednie oprogramowanie. Urząd zbie­ra wyniki z około 500 punktów zbiorczych w całym kraju (jeden punkt odpowiada za 30 lokalnych komisji), do których członkowie lokalnych komisji przynoszą protokoły głosowania. W punktach działają pracownicy Urzędu Statystycznego, do których do­stęp jest ograniczony. Wstępne wyniki są bezzwłocznie publikowane w Internecie, a na­zajutrz po dniu wyborów CUS wysyła wyniki do CKW w celu ich zatwierdzenia. W ra­zie błędów matematycznych członkowie lokalnych komisji wyborczych zbierają się ponownie, dokonują powtórnego liczenia głosów i poprawiają protokoły.