TK



Sankcje konstytucyjne. Istota, funkcje oraz rodzaje

delikt konstytucyjny| Konstytucja| naruszenie konstytucji| Sąd Najwyższy| sankcja konstytucyjna| Sejm| skarb państwa| Trybunał Konstytucyjny| Trybunał Stanu

włącz czytnik

—  stwierdzenie przez TK niezgodności z konstytucją umowy międzynarodowej przed jej ratyfikacją przez Prezydenta RP (art. 133 ust. 2);

—  rozwiązane organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, który rażąco narusza Konstytucję (art. 171 ust. 3);

—  odwołanie RPO, który sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu.

Prawodawca, by ustanowić normę sankcjonującą, posługuje się bardzo różnymi i niejednorodnymi sformułowaniami. Poza tym sankcje konstytucyjne mają niejednolity charakter. Są to zasadnicze przyczyny trudności w wyizolowaniu tego typu sankcji. Przykładowo do skonstruowania sankcji restytucyjnej skierowanej przeciwko organom władzy publicznej w art. 77 ustrojodawca posłużył się konstrukcją uprawnienia podmiotowego „każdy ma prawo do naprawienia szkody [.]”. Ponadto, co jeszcze bardziej komplikuje sprawę, sankcja za naruszenie norm konstytucyjnych może wynikać z przepisów samej ustawy zasadniczej (por. np. art. 77, art. 99 ust. 3, art. 107 ust. 2, art. 144 ust. 2, art. 171 ust. 3) bądź z ustaw zwykłych (por. np. art. 25 ustawy o TS, art. 417, art. 4171 k.c., art. 7 ust. 2 ustawy o RPO; art. 8 ustawy o uposażeniu byłego Prezydenta RP, art. 247 § 1 pkt 5-6 i art. 279 § 1 pkt 5-6 k.w.). Podsumowując, przepisy ustaw zwykłych również zawierają normy sankcjonujące, które określają negatywne konsekwencje popełnienia deliktu konstytucyjnego.

W ustawie zasadniczej znajdują się przepisy, które nominalnie nie są normami sankcjonującymi, a które w praktyce mogą zostać wykorzystane do ukarania sprawcy deliktu konstytucyjnego. Są to instytucje, które z ustrojowego założenia pełnią inne funkcje niż sankcje (np. polityczne), a które mogą zostać wykorzystane jako sankcja. Można wówczas mówić o tzw. quasi-sankcjach konstytucyjnych. Do tego typu instrumentów zaliczam przede wszystkim wotum nieufności (art. 157-159). Jest to instytucja wprowadzająca odpowiedzialność polityczną Rady Ministrów i jej członków przed Sejmem, jednak może z powodzeniem służyć jako instrument pociągnięcia do odpowiedzialności tych podmiotów za naruszenie prawa, w szczególności konstytucji. Podobnie rzecz się ma z uchyleniem przez Radę Ministrów uchwały jej członka na podstawie art. 149 ust. 2 Konstytucji oraz odwołaniem przez prezydenta członka Rady Ministrów na wniosek premiera (art. 161). Są to środki prawne, których celem jest ustanowienie odpowiedzialności i zależności politycznej członków Rady Ministrów w stosunku do premiera i do całej Rady Ministrów. Mogą jednak zostać wykorzystane do realizacji funkcji sankcji konstytucyjnych.

Publicystyka

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.

 
 
 

Artykuły powiązane

Brak art. powiąznych.

 
 
 

Załączniki

Brak załączników do artykułu.

 
 
 

Komentarze

Brak komentarzy.