W uzasadnieniu sędziowie TK zmiażdżyli zarówno tryb prac nad projektem, nieuwzględnienie zastrzeżeń Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu, a nawet – opinię negatywną rządu, jak i samą normę, w szczególności zmianę w ustawie o SKOK-ach, w której – przypomnijmy – słowo „bank: zastąpiono terminem „instytucja ustawowo upoważniona do udzielania kredytów”.

Trybunał w uzasadnieniu przypomniał, że kasy „Miały być to zatem instytucje o niskim udziale kapitałowym członków, znających się i darzących się zaufaniem (por. sprawozdanie stenograficzne z 29 posiedzenia Sejmu z 16 września 1994 r.) . Ograniczenie możliwości zostania członkiem spółdzielczej kasy, położenie szczególnego akcentu na wspólne więzi łączące jej członków, miały stanowić formę zabezpieczenia – „zasadę ostrożnościową”, zapewniającą bezpieczne funkcjonowanie spółdzielczych kas. Wzajemna znajomość członków miała na celu ułatwienie bezpiecznego udzielania kredytów i wzajemnych poręczeń”.

Trybunał roztrząsał dalej konsekwencje zmian, wprowadzonych w ustawie o SKOK-ach. Sędziowie tak uzasadniali swoją decyzję:

„Podkreślić należy, że projekt ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych w pierwotnym brzmieniu (druk sejmowy nr 398/II kadencja) nie przewidywał ograniczenia terminu, na jaki spółdzielcze kasy mogą udzielać kredytów i pożyczek swoim członkom. Art. 21 ustawy, określający maksymalne terminy udzielanych pożyczek i kredytów na 3 lata, a na cele mieszkaniowe na 5 lat, został zaproponowany na posiedzeniu połączonych Komisji Polityki Gospodarczej Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej 12 września 1995 r. (biuletyn nr 1870/II kadencja). Ograniczenie, wprowadzone ostatecznie przez art. 21 ustawy o spółdzielczych kasach, stanowiło normę o charakterze „ostrożnościowym”. Celem tego ograniczenia było zabezpieczenie przed ryzykiem, związanym z udzielaniem długoterminowych kredytów, które mogłyby doprowadzić do zablokowania pieniędzy spółdzielczej kasy na dłuższy czas, a tym samym do uniemożliwienia udzielania innych kredytów i pożyczek (por. biuletyn nr 1870/II kadencja).

Uchylenie art. 21 ustawy o spółdzielczych kasach przez zaskarżony art. 15 ustawy o finansowym wsparciu rodzin, wraz z dodaniem nowych treści normatywnych do art. 23 ustawy o spółdzielczych kasach, spowodowało istotne zmiany w ustroju i funkcjonowaniu spółdzielczych kas. W pierwotnym zamierzeniu miały one zrzeszać osoby o skromnych dochodach i funkcjonować na zasadzie samopomocy. Miały być organizacją ludzi, a nie kapitału. Tymczasem zmiany wprowadzone ustawą o finansowym wsparciu rodzin praktycznie zrównały spółdzielcze kasy w zakresie udzielanych pożyczek i kredytów (w tym kredytów na cele mieszkaniowe) z bankami. Nie tylko zniesiono ograniczenia czasowe dotyczące udzielania przez spółdzielcze kasy pożyczek i kredytów, w tym także na cele mieszkaniowe, w ramach kredytów preferencyjnych, ale zniesiono także ograniczenia czasowe wszelkich innych kredytów i pożyczek, w tym także ograniczenia dotyczące kredytów i pożyczek przeznaczonych na cele mieszkaniowe, nieobjętych kredytami preferencyjnymi. Art. 15 wprowadził także regulacje dotyczące hipotecznego zabezpieczenia kredytów na zasadach przysługujących bankom komercyjnym.”.