Ocena tego, czy Krym spełniał przedstawione międzynarodowe kryteria pozwa­lające na uznanie jego prawa do samostanowienia dokonana pośrednio przez Sądy Konstytucyjne Ukrainy i Rosji, dała rozbieżne wyniki. W praktyce międzynarodowej potwierdzeniem posiadania prawa do samostanowienia jest uznanie nowo powstałego państwa przez podmioty prawa międzynarodowego. Istnieją kryteria prawne takiego aktu, ale decyzja uznania drugiego państwa zawsze była i nadal jest przede wszystkim decyzją polityczną. Wyniki referendum na Krymie, ogłoszenie niepodległości przez Republikę Krymu i włączenie jej do Rosji uznało (poza oczywiście Rosją) zaledwie kilka państw, w tym Afganistan, Armenia, Wenezuela i Syria[25].

_______________________________

1 Zob. na stronie: <http://www.kremlin.ru/news/20625>, dostęp: 22.03.2014 r.
2 Zob. na stronie: <http://news.kremlin.ru/media/events/files/41d4cb1349c4325d7681.pdf>, dostęp: 22.03.2014 r.
3 Zob. na stronie: <http://www.ksrf.ru/ru/News/Pages/ViewItem.aspx?ParamId=3162>, dostęp 22.03. 2014 r.
4 Treść umowy na stronie: <http://www.kremlin.ru/news/20605>, dostęp: 22.03.2014 r.
5 Funkcję sprawozdawcy pełnił sędzia P. Steciuk, wiceprzewodniczący Polsko-Ukraińskiego Klubu Konstytucjonalistów.
6 Status autonomicznej republiki w ramach Ukrainy nadano Krymowi ustawą z 12 lutego 1991 r.
o przywróceniu Krymskiej Autonomicznej Radzieckiej Socjalistycznej Republiki. Następnie Rada Najwyż­sza Ukrainy zmieniła obowiązującą wówczas konstytucję Ukrainy (art. 75¹) i przyjęła 29 kwietnia 1992 r. ustawę o statusie Autonomicznej Republiki Krymu. Przed 1954 r. obwód krymski był częścią Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Dnia 26 kwietnia 1954 r. na postawie obowiązującej wówczas konstytucji Rada Najwyższa ZSRR przyjęła ustawę, którą zatwierdziła dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 19 lutego 1954 r. o przeniesieniu obwodu Krymskiego z Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycz­nej Republiki Radzieckiej do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej; więcej zob. Konstytucyijne prawo Ukrainy, pod red. W.A. Tacija, W.F. Pohoriłka, U.M. Todyky, Kijów 1999, s. 344 oraz Konstytucja Autonomicznej Republiki Krymu, wstęp i tłumaczenie G. Bonusiak, Rzeszów 2009, s. 38–40.
7 Tekst dekretu na stronie: <http://www.president.gov.ua/documents/16743.html>, dostęp: 23.03.2014 r.
8 Tekst orzeczenia na stronie: <http://www.ccu.gov.ua/doccatalog/document?id=242321>, dostęp: 23.03.2014 r.
9 W opracowaniu korzystam z tekstów konstytucji Ukrainy opublikowanych w oficjalnych wydaniach przez Wydawnictwo Parlamentarne Rady Najwyższej Ukrainy, Kijów 2006, oraz Ministerstwo Sprawiedli­wości Ukrainy, Kijów 2008, oraz z polskiego tłumaczenia E. Toczek wydanego przez Wydawnictwo Sejmo­we, Warszawa 1999.     
10 Zob. na stronie: <http://www.pravda.com.ua/news/2014/03/17/7019223>, dostęp: 17.03.2014 r.
11 Tekst dekretu na stronie: <http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1;3621970>, dostęp: 24.03.2014 r.
12 Tekst ustawy na stronie: <http://pravo.gov.ru >, dostęp: 24.03.2014 r.
13 Zob. na stronie: <http://www.kremlin.ru/acts/20614>, dostęp: 24.03.2014 r.
14 W opracowaniu korzystam z polskiego tłumaczenia Konstytucji Federacji Rosyjskiej A. Kubika wy­danego przez Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2000.
15 Treść orzeczenia na stronie: <http://www.ccu.gov.ua/uk/doccatalog/list?currDir=244260>, dostęp: 24.03.2014 r.
16 Treść projektu na stronie: <http://asozd2c.duma.gov.ru/addwork/scans.nsf/>, dostęp: 30.03.2014 r.
17 Zob. elektroniczna karta rejestracji projektu nr 462741-6 na stronie: <http://asozd2.duma.gov.ru/main.nsf/(printzp)?OpenAgent&RN=462741-6&123>, dostęp 28.03.2014 r.
18 Protokół z posiedzenia Rady Dumy Państwowej na stronie: <http://asozd2.duma.gov.ru/main.nsf/%28SpravkaNew%29?OpenAgent&RN=462741-6&02>, dostęp: 28.03.2014 r.
19 Na ten temat zob. J. Szreniawski, Wybrane zagadnienia tworzenia i roli granic państwowych, „Administracja. Teoria. Dydaktyka. Praktyka” 2013, nr 3, s. 5–23.
20 Zob. np. W. Stankiewicz, Zaprzeczenie prawu do samostanowienia na przykładzie polityki Chińskiej Republiki Ludowej wobec Tybetu, „Annales UMCS. Sectio K” 2004, t. XI, s. 59–73.
21 Zob. B. Janusz-Pawletta, Separatystyczne dążenia Naddniestrza, Abchazji i Osetii Południowej a prawo międzynarodowe, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2006, nr 2, s. 97.
22 Tamże, s. 98
23 Tamże.
24 Tamże.
25 Zob. na stronie: <http://wyborcza.pl/1,75477,15675315>, dostęp: 29.03.2014 r.