Konstytucja z 1978 r. jest nowoczesną ustawą zasadniczą, której fundamentem ustrojowym jest oczywiście zasada zwierzchnictwa narodu i ściśle z nią związany pluralizm polityczny. Razem z wolnością zrzeszania się i innymi mechanizmami partycypacyjnymi konstytucja stwarza warunki funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego. Sądzę jednak, że różnorodność narodowościowa i silna pozycja wspólnot autonomicznych nie może być uważana jedynie za dopełnienie społecznego pluralizmu Hiszpanii. Wyraźne wyodrębnienie w konstytucji regionów, języków hiszpańskich, flag, statutów i godła wspólnot autonomicznych jest równie ważnym filarem ustroju Hiszpanii. Można wręcz przyjąć, że różnorodność ta jest nie tylko dopełnieniem pluralistycznego obrazu społeczeństwa hiszpańskiego, lecz równoważnym determinantem społeczeństwa. Wniosek ten jest jak najbardziej uzasadniony, gdy weźmie się pod uwagę treść art. 3–4 konstytucji. Ich budowa jest charakterystyczna — ustrojodawca świadomie zestawia język kastylijski z „językami urzędowymi w odpowiednich wspólnotach autonomicznych” oraz flagę Hiszpanii z flagami i godłami wspólnot autonomicznych. Jeśli więc wniosek o równorzędnym traktowaniu języka i symboli mógłby zostać uznany za zbyt daleko idący, to zasadne jest przyjęcie, że ustawodawca nadaje im dużą rangę, szanując autonomię wspólnot, co ma podstawowe znaczenie dla zasad ustroju.

W kolejnej, czwartej części pracy, omówiony został katalog praw i wolności człowieka i obywatela. Jest on szeroki, obejmuje blisko 50 przepisów. Słuszna jest przy tym teza T. Mołdawy, że rozbudowanie tej części konstytucji stanowi naturalną reakcję na doświadczenia dyktatury gen. Franco. Podobne zjawisko można zaobserwować w przypadku konstytucji Grecji. Omawiany rozdział — z konieczności syntetyczny — nie odnosi się w szerszym zakresie do instytucji skargi konstytucyjnej (recurso de amparo). W szczególności nie została poruszona bardzo interesująca, ale przede wszystkim niezwykle istotna dla zakresu ochrony konstytucyjnych wolności i praw, reforma skargi dokonana ustawą organiczną 6/2007. W jej wyniku doszło do zasadniczego zredukowania znaczenia prawa podmiotowego wynikającego z art. 53 ust. 2 konstytucji, zwłaszcza ze względu na wprowadzenie nieznanej wcześniej przesłanki dopuszczalności skargi, tj. wymogu jej doniosłości (transcendencia). Uprawniona jest więc teza, że ustawodawca hiszpański nie zachował proporcji w reakcji na zjawisko „przeładowania” trybunału hiszpańskiego i wprowadził de facto kryterium „ciekawej sprawy” jako warunek rozpoznania skargi konstytucyjnej. Wydaje się, że taka istotna zmiana mogłaby wzbogacić rozważania zawarte w omawianej części pracy.