Posiedzenie plenarne Komisji Weneckiej w październiku 2015 r.

Sześcioro delegatów Komisji Weneckiej, z których troje odwiedziło Polskę, przygotowało projekt Opinii KW w sprawie ustawy z 25 czerwca 2015 roku o Trybunale Konstytucyjnym oraz kolejnych ustaw i uchwał Sejmu, które spowodowały zablokowanie TK oraz chaos w jego składzie.

Przedstawiciele KW to Veronika Bílková (członek zespołu, Czechy), Sarah Cleveland (członek zespołu, USA), Michael Frendo (członek zespołu, Malta), Christoph Grabenwarter (członek zespołu, Austria), Jean-Claude Scholsem (zastępca członka, Belgia) i Kaarlo Tuori (członek zespołu, Finlandia).

Na 25 stronach, w 141 paragrafach zespół Komisji opisuje, z dużą znajomością rzeczy, sekwencję wydarzeń wokół Trybunału oraz szkodliwy dla jego funkcji i roli wpływ chaotycznych poczynań władzy ustawodawczej (parlament) i wykonawczej (w tym – prezydenta).

Opinia przypomina, że Komisja Wenecka zajęła się sprawą Trybunału na wniosek ministra spraw zagranicznych, który zwrócił się o to 28 grudnia 2015, a w połowie stycznia 2016 przekazał tłumaczenia podstawowych dokumentów. 8 i 9 lutego w Warszawie bawiła delegacja KW, złożona z trzech członków zespołu oraz przewodniczącego Komisji Gianniego Buquicchio.

Projekt Opinii rozpoczyna się od podziękowań stronie rządowej za dostarczenie wszystkich niezbędnych dokumentów przetłumaczonych na angielski.

Następnie w dokumencie relacjonuje się sekwencję wydarzeń, poczynając od prac na Ustawą o Trybunale Konstytucyjnym poprzez wybory sędziów w październiku 2015, następnie kolejne wybory, kolejne nowelizacje i uchwały sejmowe po nowelizację z 22 grudnia 2015. Projekt, wśród innych dokumentów, przypomina także list szefowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, która uznała za niewłaściwy skład orzekający TK o nowelizacji ustawy o TK z 19 listopada 2015. Opinia wspomina także restrykcje budżetowe, zaaplikowane Trybunałowi przez Parlament.

Szczegółowej analizie poddana została ustawa z 22 grudnia 2015, we wszystkich jej aspektach, które znalazły się również we wnioskach konstytucyjnych organów państwa, skarżących tę ustawę do Trybunału (sprawa K47/15).

Zespół Komisji Weneckiej w projekcie swojej opinii zwrócił uwagę na niedopuszczalne ograniczanie sądu konstytucyjnego przez władzę wykonawczą i ustawodawczą, a w szczególności na wagę Trybunału Konstytucyjnego w okresie, gdy w pozostałych władzach dużą przewagę uzyskuje jeden obóz polityczny. Przypomina też rolę wzajemnie lojalnej współpracy pomiędzy poszczególnymi rodzajami władzy w demokracji. Zaś pluralizmu wśród sędziów Trybunału nie należy rozumieć jako pluralizmu partyjnego.