W porównaniu z wcześniejszymi polskimi regulacjami ustrojowymi, specyfiką obowiązującej Konstytucji RP jest znaczne wzmocnienie „rządowego” segmentu wła­dzy wykonawczej, zwłaszcza przez przyznanie Radzie Ministrów wyłączności w sze­roko pojętej sferze polityki państwa. Komplementarne wobec tej regulacji pozostaje konstytucyjne usytuowanie Prezesa Rady Ministrów. Współcześnie premier nie jest wyłącznie obligatoryjnym członkiem rządu, lecz stoi na jego czele, kieruje jego dzia­łaniami oraz koordynuje i kontroluje pracę poszczególnych jego członków (art. 148 ust. 1, 2 i 5 Konstytucji). Ustrojodawca pozostawił premierowi swobodę co do obsa­dy swojego gabinetu, czego wyrazem jest również określone w art. 161 Konstytucji uprawnienie do wnioskowania do prezydenta o dokonanie zmian na poszczególnych stanowiskach ministerialnych. O pozycji premiera świadczy także regulacja uzależniająca egzystencję rządu od osoby jego szefa. Stosownie bowiem do art. 162 ust. 2 pkt 3 Konstytucji dymisja premiera jest równoznaczna z dymisją rządu in corpore. Z systemu kanclerskiego recypowana została także instytucja tzw. konstruktywnego wotum nieufności (art. 158 Konstytucji).

Rozwiązaniem z gruntu logicznym i uzasadnionym, bo zapobiegającym ewentu­alnym napięciom wewnątrz władzy wykonawczej, byłoby odwrotnie proporcjonalne w stosunku do pozycji rządu ukształtowanie urzędu prezydenta. Ustrojodawca tego jednak nie uczynił. Prezydent zajmuje w polskim systemie ustrojowym stosunkowo silną pozycję, co determinowane jest kilkoma czynnikami. Należy do nich zaliczyć w szczególności wybory powszechne, na podstawie których prezydent uzyskuje silną legitymację demokratyczną do piastowania urzędu, oraz wskazane już, konstytucyjnie przypisane mu funkcje i kompetencje.

Eklektyzm polskich rozwiązań ustrojowych kształtujących strukturę i wzajem­ne usytuowanie podmiotów władzy wykonawczej rodzi kilka komplikacji. Pierwszą z nich jest ujęcie w ramy doktrynalne systemu rządów ukształtowanego przepisami i zasadami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jak wzmiankowano na wstępie, na gruncie współczesnych przepisów ustrojowych nie jest to zadanie proste, albowiem ustrojodawca wprowadził rozwiązania charakteryzujące różne systemy rządów. Szcze­gółowa analiza polskiego systemu rządów prowadzi do wniosku, że jest to wprawdzie model rządów parlamentarnych, ale w postaci zmodyfikowanej (zracjonalizowanej). Wskazana racjonalizacja polega na stworzeniu regulacji mających zapewnić stabil­ność polityczną i sprawność funkcjonowania rządu wciąż parlamentarnego, a więc bez znoszenia jego odpowiedzialności przed parlamentem. Ustrojodawca, dążąc do za­pewnienia stabilizacji rządu, opracował odpowiednie regulacje dotyczące trybu powo­łania Rady Ministrów, nakierowane na wyłonienie stabilnego rządu mającego oparcie w większości parlamentarnej.