Czy można naszkicować portret współczesnego migranta z Polski, takiego, który wyjechał po 2004 roku?

To trudne. Ilu migrantów, tyle historii. Jedni wyjechali i znaleźli pracę marzeń, inni nie. Jedni znają język lepiej, inni gorzej. Jedni wyjechali sami i dopiero poza Polską poznali kogoś i stworzyli rodzinę. Przykro mi, w przeciwieństwie do tego, co robią media, nie dostarczę pani czarno-białego obrazu polskiej emigracji.

Zastanawia mnie też coś innego – jak ci Polacy się zmieniają, jak zmieniają się ich wartości, podejście do rodziny, religii, państwa, tolerancji?

Wiele się zmienia, to prawda. Dużą zmianą, którą można zaobserwować, jest kwestia ról rodzinnych. Młode małżeństwo z dziećmi nie ma na emigracji całej sieci wsparcia bliższej i dalszej rodziny, która w Polsce w dużej mierze stawia mężczyznę poza najbardziej codziennymi obowiązkami. Ale kiedy jest się wykorzenionym, poza swoim krajem, trzeba się wymieniać i współpracować. Oczywiście na Zachodzie ideologia równościowa jest też dużo mocniejsza niż w Polsce.

Nasuwa mi się jeden wniosek: musimy nauczyć się wykorzystywać fakt, że Polacy wciąż chętnie jeżdżą po świecie, gdzie nabywają doświadczenie, które można by wykorzystać w Polsce.

Myślę, że warto byłoby stworzyć kulturowe inkubatory oraz platformę dyskusji, dzięki którym te „poemigracyjne” doświadczenia ludzi były lepiej rozumiane przez decydentów, a także mocniej propagowane i lepiej wykorzystywane.

*Halina Grzymała-Moszczyńska – profesor psychologii kulturowej i religioznawczyni na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zajmuje się badaniem adaptacji kulturowej uchodźców i imigrantów. Autorka między innymi książek Uchodźcy (2000) oraz Religia a kultura: Wybrane zagadnienia z kulturowej psychologii religii (2004).
Instytut Obywatelski