2. Matura jako egzamin wewnątrzszkolny /tzw. stara matura/

Przed 2005 r. egzamin maturalny przeprowadzany był właściwie w formule egzaminu wewnątrzszkolnego, bowiem w skład komisji egzaminacyjnych odpowiedzialnych za jego przebieg /w tym ocenianie/ wchodzili nauczyciele danej szkoły. W efekcie prace pisemne oceniali nauczyciele, którzy wcześniej uczyli maturzystów. Również pytania i zadania na ustną część egzaminu układali, a następnie egzaminowali swoich uczniów, nauczyciele danej szkoły. Jedynym elementem zewnętrznym na tej maturze były zestawy pytań i zadań w części pisemnej, za przygotowanie których odpowiadali w poszczególnych województwach kuratorzy oświaty. Stąd też matury pisemne w różnych województwach mogły w istotny sposób różnić się tematami. Trzeba również pamiętać, iż zestawy z konkretnego przedmiotu przygotowywane były z uwzględnieniem typu szkoły, w której matura była przeprowadzana. Stąd też inne były zestawy dla szkół młodzieżowych, a inne dla szkół dla dorosłych, inne otrzymywali uczniowie liceów ogólnokształcących, a inne techników, a jeszcze inne liceów zawodowych. Z kolei w LO były różne zestawy w zależności od profilu klasy. W każdym województwie istniała powołana i bezpośrednio kierowana przez kuratora państwowa komisja egzaminacyjna /w jej skład wchodziły również szkolne komisje, za które bezpośrednio odpowiadał dyrektor szkoły[4]/, która przygotowywała pytania i zadania na pisemną część matury. Autorzy maturalnych zestawów zachowywali pełną anonimowość, figurowało na nich jedynie nazwisko danego kuratora, biorącego w ten sposób pełną odpowiedzialność za ich jakość. Członkowie owej komisji rozpatrywali również w imieniu kuratora ewentualne protesty dotyczące przebiegu egzaminu. Trzeba wspomnieć, iż w procedurze oceniania polskiej matury mamy do czynienia z jednoinstancyjnością /ten element matury nie uległ zmianie w trakcie reformowania egzaminu po 1990 r./, czyli ocena ustalona przez egzaminatora ma charakter ostateczny. Istnieje jedynie możliwość zaskarżenia naruszenia formalnych warunków przebiegu egzaminu, co może ewentualnie skutkować jego unieważnieniem. W takiej sytuacji uczeń /uczniowie/ ma prawo do ponownego /w trakcie tej samej sesji/ zdawania egzaminu. Kwestia braku możliwości odwołania się przez zdającego od wystawionej przez egzaminatora oceny jest dość powszechnie krytykowana, co sprawiło, iż analizę jej zgodności z obowiązującym prawem podjął Rzecznik Praw Obywatelskich.