4. Nowa matura  

Zreformowany i przeprowadzany od 2005 r. egzamin maturalny jest traktowany jako tzw. egzamin zewnętrzny /zewnątrzszkolny/, gdyż odpowiadają za niego zewnętrzne w stosunku do szkoły komisje egzaminacyjne. Są one odpowiedzialne za przygotowanie zestawów egzaminacyjnych /z wyjątkiem pytań części ustnej egzaminu z języka polskiego/ wraz materiałami pomocniczymi dla egzaminatorów /wśród nich znajduje się propozycja klucza oceniania poszczególnych zadań/ oraz za ocenianie pisemnych prac egzaminacyjnych. Komisje egzaminacyjne pojawiły się w Polsce w roku 1999 w trakcie zmian wprowadzanych do polskiej oświaty przez ekipę ministra Mirosława Handke. Są one odpowiedzialne za cały system polskich egzaminów zewnętrznych, czyli obecnie za sprawdziany uczniów kończących szkoły podstawowe, egzaminy gimnazjalne /przeprowadzane na zakończenie nauki w gimnazjach/,  matury oraz egzaminy z przygotowania zawodowego /zdawane przez uczniów średnich i zasadniczych szkół zawodowych/. Działają one w formule centralnej i podlegających jej ośmiu okręgowych komisji. Dyrektora centralnej komisji /kandydat powinien zostać wyłoniony w procedurze konkursowej/ powołuje minister edukacji. Okręgowe komisje egzaminacyjne /OKE/ mają zasięg w znacznej mierze zgodny z wcześniej działającymi regionalnymi zespołami nowomaturalnymi, na największym obszarze /obejmującym po trzy województwa/ działają komisje krakowska oraz poznańska.

W poszczególnych komisjach przygotowywane są propozycje zestawów egzaminacyjnych, z których następnie na poziomie komisji centralnej tworzone są ich ostateczne wersje. Podobnie, jak w tzw. starej maturze autorzy zestawów egzaminacyjnych zachowują pełną anonimowość. Osobą zatwierdzająca zestawy jest dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej /CKE/. W całej Polsce maturzyści niezależnie od typu kończonej szkoły otrzymują na egzaminie z danego przedmiotu taki sam zestaw /naturalnie zróżnicowany na część podstawową i rozszerzoną/. W ciągu jednego dnia maturzysta zdaje egzamin z jednego przedmiotu. W każdym dniu odbywa się w całym kraju egzamin z tego samego przedmiotu. Za przebieg matury oraz kwestie oceniania prac odpowiadają bezpośrednio komisje okręgowe. Prace maturalne oceniają egzaminatorzy okręgowych komisji egzaminacyjnych; są to nauczyciele, którzy ukończyli z pozytywnym wynikiem szkolenia przygotowujące ich do pełnienia tej roli i zostali wpisani na listę egzaminatorów. Za pracę w komisjach egzaminacyjnych są oni dodatkowo wynagradzani.