W opinii niektórych konstytucjonalistów, jak np. dr. Ryszarda Piotrowskiego, ministerstwo wykazuje się niekonsekwencją. Dopuszczenie możliwości zdawania matury z religii jako dodatkowego przedmiotu tworzy bowiem analogiczną sytuację do już istniejącej. Konstytucjonalista przywołuje stan prawny, w którym państwo zezwala dziś na obecność religii na świadectwie, a ocena z tego przedmiotu jest wliczana do średniej. „Zatem państwo już w dokumencie urzędowym, jakim jest świadectwo szkolne, potwierdza stan wiedzy ucznia z przedmiotu, którego treści nauczania jedynie przyjmuje do wiadomości” – pointuje dr Piotrowski (PAP).

Sęk w tym, że choć Trybunał Konstytucyjny uznał, że wliczanie oceny do średniej jest zgodne z polską konstytucją, to już sama obecność religii na świadectwie wzbudziła poważne wątpliwości Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. I tak w sprawie Grzelak vs Polska ETPC podkreślił, że w polskich warunkach dominacji jednego, konkretnego wyznania, jakim jest rzymski katolicyzm, „(…) brak oceny z religii na świadectwie szkolnym i wpisanie w odpowiedniej rubryce „kreski” ma charakter stygmatyzujący” (Borecki, s. 34). Znakiem zaś jakości demokracji powinien być jej stosunek do mniejszości i zapewnienie jej należytej ochrony przed zakusami większości.

Strona kościelna podkreśla przy tym, że zależy jej na uwzględnianiu tych absolwentów szkół średnich, którzy myślą o studiach teologicznych. Jednak wyższe uczelnie teologiczne, w tym niekatolickie, rozwiązują ten problem organizując dodatkowy egzamin dla kandydatów na studia.

Wydaje się więc, że w najbliższej przyszłości kwestia matury z religii nie będzie podlegać negocjacjom. Pytanie za to, czy nie należałoby zrezygnować z obecności religii na świadectwie, chociażby w kontekście przywołanego wyroku ETPC?
*Tomasz Mincer – analityk w Instytucie Obywatelskim, publicysta
Instytut Obywatelski