Zespół klasztorny wSupraślu. Foto: Wikimedia Commons

Na początku stycznia  przyszłego roku  Trybunał Konstytucyjny zbada na wniosek RPO pozbawienie jednostek samorządu terytorialnego prawa do udziału w postępowaniu przed komisjami, które zwracały Kościołowi oraz gminom żydowskim mienie zagrabione im w PRL. – Trybunał już kilka lat temu miał okazję, by rozstrzygnąć ten problem, ale zrobił unik – twierdzi prof. Ewa Łętowska, sędzia TK w stanie spoczynku.

Zastrzeżenia Ireny Lipowicz. obecnego rzecznika praw obywatelskich, wzbudziło to, że miasta i gminy musiały zwracać własne mienie, a nie miały prawa odwołania od takich decyzji Komisji Majątkowej (co do Kościoła katolickiego) oraz Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich. Zamiast samorządów, przed Komisją wypowiadał się rząd, a to nie on był właścicielem spornego majątku - podkreśla RPO. 9 stycznia 2013 Trybunał rozpozna wniosek w pełnym składzie, pod przewodnictwem prezesa TK Andrzeja Rzeplińskiego, sprawozdawcą będzie sędzia Mirosław Granat.

- Jeszcze maju 2007 r. wydano postanowienie Trybunału Konstytucyjnego w pełnym składzie, odmawiające gminie możliwości ochrony na drodze sądowej jej interesu majątkowego naruszonego przez podobne roszczenia restytucyjne. Mam satysfakcję zawodową, że wtedy jako jedna osoba zgłosiłam zdanie odrębne – przypomina prof. Łętowska w wydanej niedawno książce pt. „Rzeźbienie państwa prawa. 20 lat później”.

- W maju 2007 roku Trybunał miał okazję wypowiedzieć się w pełnym składzie, wtedy można było wypracować jakiś standard. Tam chodziło o skargę gminy Supraśl, a sprawa dotyczyła nie Kościoła Katolickiego lecz Prawosławnego. Przypomnijmy, że dla tego kościoła powstała odrębna ustawa i także odrębna komisja majątkowa. Z oczywistych względów było tych spraw mniej i było o tym ciszej. Co jednak nie oznacza, że nie było konfliktów. I ja twierdziłam, że to nawet dobrze, że do Trybunału jako pierwsza trafiła sprawa takiego mniejszego kościoła, wokół którego nie ma tak napiętej atmosfery społecznej i politycznej. Pewno byłoby łatwiej i można było skonstruować przyzwoite narzędzie prawne., przydatne także w sprawach z tej "wielkiej" komisji. Ale, nie udało się – komentuje Ewa Łętowska.