Według ostatnich dostępnych danych Korpus Służby Cywilnej liczy 120 412 członków (5).

Dotychczas obowiązującą „misją służby cywilnej” była służba obywatelom i efektywne wykonywanie zadań państwa, w oparciu o wierność Konstytucji RP i zasady państwa prawa, neutralność polityczną, bezstronność, lojalność wobec przełożonych, stabilność zatrudnienia, rzetelność i profesjonalizm, równość szans, równość dostępu i konkurencyjności przy rekrutacji do służby w administracji publicznej.

Tradycje służby cywilnej w Polsce sięgają XX-lecia międzywojennego, kiedy 17 lutego 1922 roku uchwalono ustawę, która wyczerpująco regulowała status prawny i socjalny urzędnika II Rzeczypospolitej (6). Po roku 1945, wraz z nastaniem państwa komunistycznego, idea służby cywilnej została odrzucona.

Powrót do niej nastąpił po przemianach, które miały miejsce w roku 1989. Przejawem tego było utworzenie w 1991 r. Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, a następnie uchwalenie 5 lipca 1996 r. ustawy o służbie cywilnej (7). 18 grudnia 1998 r. uchwalono nową ustawę o służbie cywilnej (8), której regulacje odnosiły się do wszystkich pracowników administracji rządowej.

Od początku istnienia kluczowa dla działania służby cywilnej wydaje się zasada neutralności politycznej. Dokonując wykładni pojęcia neutralności politycznej, którym posługuje się art. 153 Konstytucji RP, Trybunał Konstytucyjny stwierdził (9), że przepis ten nakazuje ustawodawcy takie ukształtowanie organów funkcjonujących w służbie cywilnej, które wyeliminuje oddziaływanie o charakterze politycznym. Neutralność polityczna korpusu ma gwarantować niezbędną dla prawidłowego wykonywania zadań państwa stabilność kadry urzędniczej w obliczu zmieniających się w demokratycznym państwie rządów.

Co istotne w swoim orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny doszedł do wniosku, że nakaz przestrzegania zasady neutralności politycznej oznacza jednocześnie zakaz przynależności do partii politycznej (10). Zasada neutralności politycznej stanowi wyraz odrębności świata polityki i administracji, a skoro taki rozdział istnieje, to oznacza zakaz stosowania kryteriów politycznych w administracji.

W tym kontekście należy przywołać wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 kwietnia 1999 r., gdzie odnosząc się do poglądów doktryny TK stwierdził, że neutralne politycznie postępowanie członków korpusu służby cywilnej jest niezbędne dla zachowania lojalności wobec demokratycznie wybranych władz, ale także dla zapewnienia równego traktowania obywateli (11).

Ponadto „neutralność polityczna (tzw. apolityczność) zakłada przede wszystkim, że urzędnicy służby cywilnej nie mogą być w żadnym stopniu w swoim działaniu determinowani własnymi przekonaniami politycznymi, religijnymi, ideologicznymi, interesami partyjnymi, grupowymi itd. Apolityczność urzędnika służby cywilnej należy rozumieć w tym znaczeniu, że nie bierze on udziału w szeroko pojmowanej grze politycznej i jest wolny w swym funkcjonowaniu od swoistego „kompleksu” jakiejkolwiek partii, opcji politycznej, ideologii, religii, determinant i uwarunkowań. (…) Zapewnieniu neutralności politycznej służby cywilnej służyć ma rozdzielenie stanowisk o charakterze politycznym, obsadzanych według kryteriów politycznych, od stanowisk urzędniczych, administracyjnych, obsadzanych na podstawie przesłanek natury merytorycznej” (12).