Jako uzasadnienie wprowadzonych zmian wskazano nieefektywne i przedłużające się procedury rekrutacji w otwartych i konkurencyjnych naborach na wyższe stanowiska w służbie cywilnej. I choć sposób przeprowadzania otwartych naborów podlegał niejednokrotnie krytyce, niekiedy uzasadnionej, to jednak NIK w raporcie pokontrolnym w roku 2012 stwierdziła, że: „znowelizowana ustawa o służbie cywilnej dobrze służy budowaniu profesjonalnego i apolitycznego korpusu urzędników państwowych. Nabory do pracy w korpusie są jawne i przejrzyste, a postępowania kwalifikacyjne prowadzone przez Krajową Szkołę Administracji Publicznej dają gwarancję rzetelności kandydatów” (15).

Wydaje się zatem, że wskazane przez autorów nowelizacji uzasadnienie ma charakter pozorny, a rzeczywisty cel wprowadzonych zmian jest inny.

Zastosowanie trybu powołania w miejsce otwartego naboru wiąże się z istotnym ryzykiem stosowania kryteriów politycznych przy wyborze urzędników na wyższe stanowiska w służbie cywilnej. Stosowanie kryteriów politycznych, o czym była mowa wcześniej, stanowi naruszenie zasady neutralności politycznej. Wreszcie odejście od koncepcji konkursów może stanowić naruszenie art. 60 Konstytucji RP, który gwarantuje obywatelom posiadającym pełnię praw publicznych równe szanse w ubieganiu się o zatrudnienie w służbie cywilnej.

Wygaszenie stosunków pracy osób piastujących wyższe stanowiska w służbie cywilnej po upływie 30 dni od wejścia w życie noweli, o ile nie zostały zaproponowane nowe warunki pracy i płacy, stanowi przede wszystkim naruszenie gwarancji stabilności zatrudnienia ściśle związanej z istotą służby cywilnej. Rozwiązanie to może sprzyjać przeprowadzeniu swoistej weryfikacji urzędników pod kątem zgodności ich poglądów z obozem rządzącym.

Profesor Hubert Izdebski w opinii dla „Rzeczpospolitej”, w kontekście powyższych zmian wyraził następujący pogląd: „Urzędnicy, których stosunek pracy wygasł po 30 dniach od wejścia w życie nowelizacji ustawy o służbie cywilnej, mogą wystąpić z roszczeniem do sądu. Pozew przeciwko Skarbowi Państwa mogą złożyć także ci członkowie korpusu, którym zaproponowano niższe stanowisko, a co za tym idzie – niższą płacę. Nowelizacja ustawy o służbie cywilnej wydaje się bowiem niezgodna z ustawą zasadniczą. (…) Nie jest jasne, czego mógłby się domagać członek urzędniczego korpusu. Wydaje się, że najlepiej wystąpić o ustalenie stosunku pracy. Sąd może w takiej sytuacji orzec, że stosunek pracy nie wygasł, i ewentualnie zasądzić odszkodowanie za czas, kiedy pracownik nie świadczył pracy” (16). A zatem wprowadzone nowelą wygaszenie stosunków pracy może prowadzić do chaosu w służbie cywilnej w przypadku ewentualnego przywrócenia do pracy. Pociągnie za sobą koszty dla budżetu w przypadku zasądzenia odszkodowań.