Nie wysokość, ale ilość

Jak jeszcze można wzmocnić relację między obywatelem a jego politycznym reprezentantem? Być może za pomocą kontestowanego dziś pomysłu finansowania partii bezpośrednio przez obywateli. I znów, rzecz w rozwiązaniach szczegółowych, a nie w histerycznej obawie przed „oligarchizacją polityki” i „groźbą plutokracji”. Osobną kwestią pozostaje transparentność wszystkich wydatków partyjnych, postulat co do kierunku słuszny.

Natomiast wsparcie konkretnego polityka wpłatą na partyjne subkonto przypominałoby mechanizm charakterystyczny dla głosowania w systemie jednomandatowych okręgów wyborczych. Finansowanie konkretnego kandydata byłoby rodzajem plebiscytu i dobrym sondażem, jaka linia w partii odpowiada wyborcy.

Oczywiście nie w tym rzecz, by poluźnić dyscyplinę w partiach, wzmacniając polityków o wyrazistych osobowościach. Niemniej obywatele, którzy stają murem za swoim reprezentantem, utożsamiają się z partią. I mechanizm finansowego wsparcia może tu być pomocny.

Próg wpłat trzeba by jednak ustawić możliwie na niskim poziomie. Chodzi wszak o to, by promować samą ideę zaangażowania obywatelskiego niż faktyczny „sponsoring”. Tym samym ominęlibyśmy patologię JOW-ów, która może wynieść do władzy zasobnego populistę. Zarazem ocalilibyśmy słusznego ducha rozwiązania typu JOW.

O miejscu na liście kandydatów wciąż decydowałyby partie, ich ciała statutowe. Za to w oczach liderów ugrupowań politycznych to nie wielkość jednorazowej kwoty wpłaconej przez „Kowalskiego”, ale ilość wpłat stałaby się miarą społecznego poparcia dla konkretnego kandydata. I liderzy musieliby wziąć ten obywatelski głos pod uwagę.

Nie potępiajmy zatem w czambuł rozwiązania, które może zwiększyć aktywność i współodpowiedzialność obywateli za politykę.

Tomasz Mincer – publicysta, redaktor naczelny kwartalnika „Pismo er”

(1) CBOS, październik 2013.
(2) por. European Trusted Brands, Reader’s Digest, 2013.
(3) Czapiński, J. et al. (2013). Główne wyniki i wnioski. Diagnoza Społeczna 2013 Warunki i Jakość Życia Polaków – Raport. [Special issue]. Contemporary Economics, 7, s. 26, 2013.
(4) Jakiej partii potrzebują Polacy?, CBOS, Warszawa, wrzesień 2013.
(5) Tischner, J., Etyka Solidarności, s. 51-52, Paryż, 1982.
Instytut Obywatelski