Sala Obrad Parlamentu Europejskiego

Jedną ze wskazywanych często przyczyn niskiego poziomu zainteresowania mieszkańców kontynentu udziałem w podstawowym akcie demokracji na poziomie unijnym, czyli wyborach do Parlamentu Europejskiego, jest słabe zrozumienie przez nich zasad funkcjonowania wspólnotowych instytucji. Podkreśla się także zamkniętość tych ostatnich na dialog z obywatelami poszczególnych państw członkowskich. Te deficyty funkcjonowania Unii Europejskiej dostrzeżono jeszcze w latach 90ych XX w. i zaproponowano konkretne rozwiązania, mające im przeciwdziałać. Dobrym miejscem na ich przybliżenie jest Biuletyn Kompas, skoro wszystkie nakierowane były na wsparcie partycypacji obywatelskiej na poziomie unijnym.

W drugiej części materiału poświęconego temu zagadnieniu zajmiemy się narzędziem tego typu wprowadzonym jeszcze w 1993 roku w Traktacie z Maastricht, czyli prawem petycji do Parlamentu Europejskiego (w tym samym czasie umożliwiono też apelowanie do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, tzw. ombudsmana). Zgodnie z wprowadzonymi wówczas do prawa traktatowego zapisami, każdy obywatel Unii Europejskiej  może zwrócić się do Parlamentu Europejskiego z petycją związaną z obszarem działania Unii Europejskiej. Możliwość taką wprowadzono na mocy zapisów art. 227 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i art. 44 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W ten sposób wprowadzono w Unii Europejskiej, znane już w czasach starożytnych, najbardziej klasyczne narzędzie, umożliwiające obywatelom komunikowanie się z mającymi reprezentować ich interesy członkami władzy.

Jak działają petycje do Parlamentu Europejskiego?

Zgodnie z zapisami unijnych Traktatów do składania petycji uprawnieni sią wszyscy obywatele UE oraz przedstawiciele osób fizycznych lub prawnych posiadających miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w jednym z państw członkowskich. Dokument taki można złożyć indywidualnie lub wspólnie z innymi osobami czy podmiotami. Nie każdy taki wniosek będzie uznany za dopuszczalny i przyjęty do dalszego rozpatrywania przez Parlament Europejski. Aby tak się stało, musi się odnosić do spraw objętych zakresem działalności Unii Europejskiej (podobnie jak w przypadku europejskiej inicjatywy obywatelskiej, będącej specjalną formą petycji). Powinien także dotyczyć bezpośrednio osób go składających, co podlega jednak interpretacji o wyjątkowo szerokim zakresie.

Petycja może zawierać indywidualny wniosek, skargę lub komentarz dotyczący stosowania wspólnotowego prawa, lub też wezwanie Parlamentu Europejskiego do przyjęcia stanowiska w określonej sprawie. Co do idei, wnioski takie umożliwiają Parlamentowi Europejskiemu zwrócenie uwagi na wszelkie przypadki naruszenia praw obywateli Unii Europejskiej przez państwo członkowskie, władze lokalne lub instytucję.