Trybunał Konstytucyjny 8 marca 2016

Opinia w sprawie projektu ustawy o statusie sędziów Trybunału Konstytucyjnego, przesłana do marszałka Senatu (druk sejmowy 880)

1.   Przedmiotem opinii jest poselski projekt ustawy o statusie sędziów Trybunału Konstytucyjnego, wniesiony do Sejmu RP w dniu 30 września 2016 roku (druk sejmowy 880, dalej jako: projekt ustawy).

2.   Na wstępie Naczelna Rada Adwokacka zauważa, że opiniowany projekt ustawy stanowi kolejną, piątą inicjatywę ustawodawczą zmierzającą do zmiany obowiązujących regulacji prawnych dotyczących Trybunału Konstytucyjnego na przestrzeni ostatnich dwóch lat.

3.   Zgodnie z treścią art. 1 projektu ustawy, nowa ustawa o statusie sędziów Trybunału Konstytucyjnego ma określać:

·  prawa i obowiązki sędziów Trybunału Konstytucyjnego;

·  sposób nawiązania, zakres i zasady ustania stosunku służbowego sędziego Trybunału Konstytucyjnego;

·  sprawy immunitetu i nietykalności osobistej oraz zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Trybunału Konstytucyjnego.

Powyższe zagadnienia są obecnie regulowane w Konstytucji RP, ustawie o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 22 lipca 2016 r. (Dz. U. 2016, poz. 1167, dalej: ustawa z 22 lipca 2016 r.), ewentualnie nie podlegają regulacji ustawowej, pozostając w gestii wewnętrznych ustaleń regulaminowych Trybunału Konstytucyjnego.

4.  Nie ulega wątpliwości, że ustawodawca zwykły ma możliwość regulowania zagadnień dotyczących Trybunału Konstytucyjnego w ustawie zwykłej, w zakresie, w jakim taka ustawa nie jest sprzeczna z Konstytucją RP. Nie wyklucza to także regulowania poszczególnych zagadnień w więcej niż jednej ustawie. Naczelna Rada Adwokacka zauważa jednak, że rozbijanie stosunkowo wąskiej problematyki dotyczącej Trybunału Konstytucyjnego oraz sędziów Trybunału Konstytucyjnego na dwie ustawy jest sprzeczne z postulatem racjonalnego tworzenia prawa. Istnienie dwóch ustaw dotyczących tego samego w istocie zagadnienia, jakim jest organizacja i funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego (a prawa i obowiązki sędziów tego Trybunału należy zaliczyć do tej kwestii) jest wprawdzie możliwe, lecz prowadzi do możliwych kolizji rozwiązań i niejasności co do tego, w którym z aktów prawnych poszczególne zagadnienia powinny się znajdować.

5.  Naczelna Rada Adwokacka zauważa, że wbrew tytułowi projektu ustawy proponowane rozwiązania dotyczą nie pozycji samych sędziów konstytucyjnych, lecz także pewnych zasad funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego, co powinno pozostać przedmiotem regulacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Przykładem zagadnień, które powinny znajdować się w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym mogą być art. 2 projektu ustawy, dotyczący obsady Trybunału Konstytucyjnego, art. 3 ust. 3 zd. drugie projektu ustawy, dotyczący obowiązków organizacyjnych Prezesa Trybunału Konstytucyjnego oraz przepisy dotyczące struktury sądownictwa dyscyplinarnego Trybunału Konstytucyjnego.