19. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 marca 2016

8 i 9 marca Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył skargi Rzecznika Praw Obywatelskich, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Krajowej Rady Sądownictwa i dwóch grup posłów dotyczących nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z grudnia 2015 r. Kontrowersyjna ustawa, która wprowadzała przepisy zmierzające do zablokowania TK, została w całości uznana za niekonstytucyjną.

Trybunał wydał wyrok w składzie 12 sędziów. Trybunał uznał, że nie może działać ani orzekać na podstawie przepisów budzących istotne wątpliwości pod względem zgodności z Konstytucją. Zdaniem Trybunału, stanowiłoby to zagrożenie dla orzekania w sprawach zawisłych przed Trybunałem.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że nowelizacja ustawy o Trybunale jest w całości niezgodna z Konstytucją. Przede wszystkim za niezgodne z Konstytucją uznano tryb uchwalenia ustawy. Uznano, że tryb ten był na tyle pospieszny, że uniemożliwiał faktycznie rozpoznanie projektu ustawy, mimo iż wielokrotnie zwracano uwagę na możliwą jego niezgodność z Konstytucją. Za niezgodną z Konstytucją uznano również normę przewidującą, że ustawa weszła w życie z dniem jej opublikowania.

Trybunał uznał, że zmiany dotyczące sposobu orzekania Trybunału, np. orzekanie w większości spraw w pełnym składzie, prowadzi do spowolnienia postępowania, zaś zasady przydziału spraw do poszczególnych składów nie został oparty na racjonalnych kryteriach.

Również rozpoznawanie spraw według kolejności ich wpływu narusza Konstytucję. Trybunał uznał, że zadaniem ustawodawcy „jest stworzenie optymalnych warunków do orzekania w tych sprawach, a nie ingerowanie w proces orzekania przez określanie dnia, w którym Trybunał może się zająć daną sprawą”. To samo dotyczy przepisu, również uznanego za niezgodny z Konstytucją, który przewidywał, że rozprawa nie może odbyć się wcześniej niż po 3 lub 6 miesiącach od momentu zawiadomienia stron o rozprawie.