Wracając  do godności człowieka z artykułu 30, a więc na tle systemu wartości konstytucyjnych, który przyjmuję, ale w miękkim tego słowa znaczeniu, specyficzną rolę odgrywa zasada godności człowieka. Wydaje mi się, że pełni ona rolę horyzontalnego punktu odniesienia dla innych wartości konstytucyjnych. Szczegółowe zasady prawa, np. zasada wolności, odsłaniają,  czym jest godność człowieka. Sędzia więc w odróżnieniu do filozofa przyjmuje, że wartości prima facie mieszczą się w ramach pojmowania konstytucyjnej zasady prawa. Wartość konstytucyjna ma charakter aksjologiczny, nie zaś normatywny, a więc taka wartość nie może być podstawą dla orzeczenia, rozstrzygnięcia wydanego przez Trybunał. Stosowanie wartości bezpośrednio jest bowiem niemożliwe. Zatem podkreślając miękkość kategorii „system wartości konstytucyjnych” zwracam uwagę na to, że przy tym wszystkim godność człowieka z artykułu 30 jest tym, co nazywam rodzajem macierzy wartości konstytucyjnych.

Umożliwia mi ona odczytanie innych wartości konstytucyjnych, na przykład równości, wolności, sprawiedliwości oraz zasad prawa, które te wartości ukonkretniają. Prawo ukonkretnia wartości, a nie je realizuje, to jest chyba lepsze ujęcie. Sądzę, że prawa konstytucyjne pozbawione odniesienia do godności tracą swój sens i zrozumiałość. Wartości, jak i zasady prawa ujmowane lub prezentowane poza godnością człowieka, nie mają bowiem sensu. A zatem, jeśli poza godnością człowieka inne wartości konstytucyjne, jak i zasady prawa nie mają sensu, gdyż godność jest ich warunkiem, to w takim znaczeniu mogę przyjąć za dowiedzione, że godność jest wartością, o której mówimy, że jest absolutna.

Opracował jeszcz.