Zasada niezawisłości sędziego Trybunału Konstytucyjnego została wyrażona wprost w art. 33a ust. 5 pozostawionych w mocy przepisów konstytucyjnych, który brzmi: „członkowie Trybunału Konstytucyjnego są niezawiśli i podlegają jedynie konstytucji”[1]. Ustrojodawca przyznając członkom Trybunału Konstytucyjnego atrybut niezawisłości, nigdzie bliżej nie precyzuje tego pojęcia, z czego wynika, że utożsamia to pojęcie z tradycyjnym pojęciem niezawisłości sędziowskiej, określonym w art. 62 ust. 5 pozostawionych w mocy przepisów konstytucyjnych.

Wspomniany art. 62 ust. 5 stanowi, że „sędziowie są niezawiśli i podlegają tylko ustawom”, co zdaje się jednakże plasować na nieco innej płaszczyźnie niezawisłość oraz pozycję sędziego Sądu Najwyższego, sądów powszechnych i sądów szczególnych, które stosownie do art. 56 ust. 1 tych przepisów sprawują w Rzeczypospolitej Polskiej wymiar sprawiedliwości[2].

To odmienne ujęcie pozycji sędziego Trybunału Konstytucyjnego i sędziów innych sądów jest w zamiarze ustrojodawcy zdeterminowane inną pozycją ustrojową tych organów oraz zadaniami, jakie zgodnie z wolą ustrojodawcy te organy w państwie sprawują. Nie ulega jednakże wątpliwości, że niezawisłość sędziów Trybunału Konstytucyjnego i niezawisłość sędziowska są pojęciami tożsamymi. Niezawisłość sędziego Trybunału Konstytucyjnego oznacza, że członkowie Trybunału Konstytucyjnego w orzekaniu o zgodności prawa z konstytucją mają się kierować obiektywnymi kryteriami oceny konstytucyjności prawa i swoim wewnętrznym przekonaniem, co do jej trafności oraz niezależności od wszelkich wpływów i nacisków z zewnątrz. Podległość konstytucji oznacza obowiązek kierowania się jej normami w procesie rozstrzygania zgodności aktów niższego rzędu z konstytucją. Poprzez wykładnie i stosowanie norm konstytucji sędziowie Trybunału Konstytucyjnego są zde-terminowani także systemem wartości, na których się one opierają i które realizuje konstytucja[3].

Doktryna zgodnie traktuje niezawisłość sądownictwa jako element konstytuujący demokratyczne państwo prawne[4]. Przyjmuje się na ogół, że w państwach demokratycznych na niezawisłość sędziowską składa się wiele elementów, jak chociażby bezstronność w stosunku do przedmiotu sprawy i uczestników postępowania, niezależność od instytucji pozasądowych, samodzielność wobec innych organów sądowych, uniezależnienie od wpływu czynników społecznych, w tym także od nadmiernych trosk materialnych, od polityki, opinii społecznej, środków masowego przekazu[5].

Niezawisłość sędziowska jest zabezpieczana właściwymi gwarancjami ustrojowymi. Do takich gwarancji na ogół zalicza się[6]: