29 października 2013 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich kwestionujący przepisy dopuszczające regulujące kontrolę osobistą cudzoziemców przebywających w strzeżonych ośrodkach lub aresztach w celu wydalenia.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że § 11 ust. 1 i 2 Regulaminu organizacyjno-porządkowego pobytu cudzoziemców w strzeżonym ośrodku i areszcie w celu wydalenia, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 26 sierpnia 2004 r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać strzeżone ośrodki i areszty w celu wydalenia oraz regulaminu organizacyjno-porządkowego pobytu cudzoziemców w strzeżonym ośrodku i areszcie w celu wydalenia jest niezgodny z art. 41 ust. 1, z art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 oraz z art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze konstytucji.

Powyższy przepis traci moc obowiązującą z upływem dziewięciu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Zarówno wolność osobista (art. 41. ust. 1 konstytucji) jak i wolność od ingerencji w prywatność (art. 47 konstytucji) nie mają charakteru absolutnego. Jednakże kontrola osobista cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie w celu wydalenia, podobnie jak w przypadku osób pozbawionych wolności w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa czy skazaniem na karę pozbawienia wolności, stanowi szczególną ingerencję w wolność osobistą człowieka – tym bardziej, że kontrola osobista jest dodatkowym zawężeniem wolności osobistej. Dlatego przesłanki dopuszczalności kontroli osobistej człowieka pozbawionego już wolności osobistej nigdy nie mogą być pozostawione prawodawcy podustawowemu. Zawsze wymagają formy ustawy. Ustawodawca musi określić przesłanki te w sposób zupełny i precyzyjny. Kontrola osobista jako czynność ingerująca głęboko w sferę praw i wolności jednostki nie może być klasyfikowana jako kwestia organizacyjno-porządkowa.

Trybunał odroczył utratę mocy obowiązującej zakwestionowanych przepisów o dziewięć miesięcy. W ciągu tego okresu ustawodawca jest zobowiązany do uchwalenia przepisów dopuszczających kontrolę osobistą wobec cudzoziemców przebywających w strzeżonych ośrodkach lub aresztach w celu wydalenia.

Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka, sprawozdawcą był prezes TK Andrzej Rzepliński.

Zespół Prasy i Informacji TK