3. Analiza rozwiązań prawnych i uzasadnienia projektu ustawy – postulaty optymalizacji unormowania

1) Projekt w nowatorski sposób określa podstawową funkcję Trybunału Konstytucyjnego, statuując go „organem władzy sądowniczej strzegącym porządku konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej” (art. 1). Jak wiadomo, obowiązująca Konstytucja poza ogólnym zaliczeniem Trybunału Konstytucyjnego do pionu władzy sądowniczej (art. 10 ust. 2) oraz wskazaniem podstawowych cech ustrojowych, wspólnych wszystkim sądom i obu Trybunałom (art. 173 i 174), unika określenia istoty funkcji i zadań, powierzonych sądowi konstytucyjnemu, poprzestając na wskazaniu jego skonkretyzowanych kompetencji prawnych (art. 188 w zw. z art. 122 ust. 3 i 4, art. 133 ust. 2, art. 189 i 193 oraz art. 131 ust. 1). Jednocześnie ustawa zasadnicza zdaje się (zdaniem opiniującego: nietrafnie) wykluczać uznanie wszelkich kompetencji Trybunału za sprawowanie wymiaru sprawiedliwości (wniosek a contrario z art. 175 ust. 1).

Projekt ustawy oparty jest zatem na dwojakim założeniu: po pierwsze, iż wszystkie określone w nim kompetencje TK (art. 1, 2, 4, 5 i 6) podpadają pod zbiorcze pojęcie „strzeżenia porządku konstytucyjnego”, po drugie zaś, iż nie mieszczą się one, tak w zakresie pojedynczych uprawnień, jak ich całokształtu, w funkcji wymiaru sprawiedliwości.

Pierwszy problem znajduje wyjaśnienie w uzasadnieniu projektu, drugi – nie. I tak, Wnioskodawca konstatuje, iż dokonywana przez TK kontrola hierarchicznej zgodności norm prawnych, nie ma jedynie charakteru formalnego, gdyż Trybunał bada treść norm w kontekście konstytucyjnych zasad i wartości ochrony praw podstawowych człowieka i obywatela, konsekwentnie promuje zasadę prymatu Konstytucji w sprawach europejskich, wreszcie, jako „sąd prawa” w ramach funkcji sygnalizacyjnej dba o spójność systemu prawa. W efekcie, istota, formy oraz aspekty działania Trybunału na rzecz strzeżenia porządku konstytucyjnego (zwanego też przez Wnioskodawcę „konstytucyjnym ładem”), ugruntowane jego orzecznictwem i wsparte stanowiskiem doktryny, pozwalają na zdefiniowanie systemowej roli i pozycji Trybunału Konstytucyjnego, jako organu władzy sądowniczej, strzegącego porządku konstytucyjnego Rzeczypospolitej (str. 3-4 uzasadnienia).